Konu Tarihi: 05.04.2014- 10:00

---

Unutmayalım hayattan CHE ve ULRIKE geçti
 
Che ve Ulrike Ne Konuşuyor Öyle?... Bu iki devrimci ne zaman yan yana geldi?


HİLAL SOLMAZ

Che ve Ulrike Ne Konuşuyor Öyle?... Bu iki devrimci ne zaman yan yana geldi?   Onların ortak noktası uğruna ölümü göze aldıkların düşünceleriydi.   Peki ya yan yana gelselerdi? Ne konuşurlardı? Tiyatro emekçisi Zafer Diper bu soruyu ''Bizim Tiyatro'' sahnesinde Che ve Ulrike'ye soruyor. Devrimci değerleri, devrimci mücadeleyi, tecriti ve tecrite karşı direnişi sahneye taşıyan Zafer Diper bu iki devrimciyi tiyatro aracılığıyla seyirciyle buluştururken, ''Sanat muhaliftir'' sözünü   meslektaşlarına hatırlatıyor. Bizim Tiyatro'nun yaratıcısı Zafer Diper ile bir araya geldik. Diper ile ''Che ve Ulrike öznelinde ''Bizim Tiyatroyu'' konuştuk...

»Che ve Ulrike Ne Konuşuyorsunuz Öyle?... adlı oyunda Che Guevara ve Ulrike Meinhof öldürülmelerinden yıllar sonra dünyaya yeniden geliyor. Che ve   Ulrike'yi neden bir araya getirdiniz?
Bu önemli iki devrimciyi fiziksel olarak yeniden dünyaya getirecek bir güç yok ama tiyatro aracılığıyla onları yeniden canlandırma gücümüz var. Oyuncular, iki ana karakteri sahneye taşıyarak, bir anlamda günümüze getiriyorlar. Seçkin Selvi şöyle yazmıştı: ''Che ve Ulrike''nin daha söyleyecekleri var...''

Sosyalizm ve özgürlük mücadelelerine Che ve Ulrike'den hareket ederek odaklanan bir oyun.... Ancak, Che ve Ulrike'yi, ''romantik'', ''kahraman'' birer devrimci portresine dönüştürmeden, devrime-devrimci mücadeleye katkı üzerinden de ele alındığı söylenebilir.   Yani onların kimi temel özelliklerini klişe haline getirip sloganlaştırmadan; esas olanın, oyun sonunda genç kızın kulağına fısıldadıkları gibi, ''mücadele ile mutlaka kazanılacağız'' düşüncesi üzerinden kurgulanmış bir oyun, bu sosyalist mücadele tarihinin göz bebeği iki ismi sahneye taşırken ''kestirme'' yollara sapmadan...

»Che'nin hayatına dair çok sayıda kitap ve sinema filmi varken, Che'yi ''Bizim Tiyatro''ya getiren ne oldu?
''Devrim ve sosyalizm aşkı'' bu soruya özet bir karşılıksa da yeterli olmayacak sanki.   Kitap ve sinemanın dilleri farklı, tiyatronun sanatsal dili de başka tabii. Ayrıca kotarılan bu oyunun bir örneği yok bildiğim kadarıyla. O zaman: Diren tiyatro...
Yazılanlardan yararlanarak şunları da diyebiliriz: ''Oyun bizlere, sosyalizmin bugün ''ezilen ve başkaldıran halkları'' için çok şeyler söylüyor. Bizim Tiyatro, devrimci değerleri, devrimci mücadeleyi, tecriti ve tecrite karşı direnişi sahneye taşıyor... Che Bolivya'da bir köyde, Ulrike Almanya'da beyaz ölüm hücresinde katlediliyorlar. İkisinin de en önemli ortak özellikleri emperyalizme karşı mücadele etmeleri... Emperyalizme karşı mücadele, iki ana karakterin özgeçmişlerinden yararlanarak geniş bir perspektif içinde kişiler ve olgular tanıklığında ele alınıyor... Che'nin öldürülüşüyle Avrupa'da açımlanan 68 baharından, çiçek çocuklarından, Deniz Gezmiş'lerin idamlarından geçerek Almanya sokaklarında ayaklanıp düzene başkaldıran gençliğin ve kalabalıkların üzerine sıkılan o ölümcül gazlar Ulrike'nin, Che düşselliğinden güç alarak hapislerde işkencelerle susturulmak istenen haykırışlarını, 21. yüzyıla ötelemekte... Bu oyun bizlere, bu iki ''kahraman''ın bugün hâlâ devrimi konuşmakta olduklarını haber veriyor...''

»Oyunda iki karakterden söz ediyoruz ama sahnede dört oyuncu var?
Che'yi oynayan diğer başka rolleri de oynuyor örneğin... Oyuncuların yaratımladığı bir olay olarak sahneleniyor oyun. Yaşananlara görgü tanıklığı yapılmasını da sağlıyor bu yöntem. İzleyicinin bu tanıklık duygusunu, oyuncuların rolleriyle özdeşleşip duygusallaşmadan algılayabilmesi, yabancılaştırma öğesinin etkin olması için de bir ''oyun kurgulama süreci'' biçiminde oyunlaştırıldı... Oyunun hem yazarı hem de yönetmeniyim ve diğer oyunculara yaşanmış olayları anlatıyor, onları o olayları canlandırmaya yönlendiriyorum.

»Oyunu sahnede gerçek görüntülerle destekliyorsunuz. Görüntüleri nasıl elde ettiniz? Çok bilindik görüntüler değil?
Bu oyun için yaklaşık iki yıllık bir çalışma yaptık. Önümüzde yığınla malzeme vardı. Kitaplar, makaleler, filmler, belgeseller, görseller... Özellikle iki kahramanıın üzerine yoğunlaşırken aynı zamanda onlardan yararlanarak yaşanan tarihsel süreci, başta 68 Kuşağı'nı o dönemi de iyi çalışmak gerekiyordu. Yoğun bir ayrıntısal araştırı-incelemelerde bulunursanız daha çok bilinenlerin yanı sıra, daha az bilinenler de çıkıyor karşınıza...

»Özellikle oyunun ikinci bölümünde Ulrike Meinhof'a dair daha çok şey görüyoruz. Dava süreci Avrupa'daki hukuk sistemini sorguluyor. Avrupa'daki sistemin aslında devrimcilere karşı çifte standart uyguladığını mı düşündünüz?
Ulrike'ler (Baader-Meinhof Grubu/RAF) sahte tanıklar, düzmece polis taktikleri ve yaşanan ağır tecrit koşullarıyla ifade vermeye zorlanıyorlar... Büyük dava'da yargılanmadan çok kısa bir süre önce Federal Almanya'da çıkartılan bir yasa ile artık kendi avukatlarıyla değil de mahkemenin seçeceği avukatlarla savunma yapabilecekleri söyleniyor kendilerine... Devrimcilere uygulanan   hukuk rezaleti, daha 70'lerin ortaları...

»Che çok bilinse de Ulrike pek bilinmiyor. Bunun nedenini neye bağlıyorsunuz?
Korda'nın çektiği fotoğraf, giderek tüm dünyaya yayılınca Che bir ikon haline geliyor. Ama oyunda soruyoruz: İşte, bu ünlü posterinizle tanıyor herkes sizi... Herkes tanıyor yüzünüzü de, düşüncelerinizi, yaptıklarınızı... Yeni İnsan kavramınızı biliyorlar mı tam olarak acaba?...

Birgün