LİBERAL ÖĞRETİYE KARŞI SOSYALİST AKIMLAR VE BİLİMSEL SOSYALİZM
Sosyalist düşünürler yalnız klasik ekonomistlerin liberal görüşlerini ve bireyci ekonomi politikalarını eleştirmekle kalmamış aynı zamanda onların savundukları kapitalist düzenin de karşısına çıkmışlardır.
Sosyalizm, Klasik Liberal Öğretiye karşı XIX. yüzyılda gelişmiş bir akım olmakla birlikte, bu akımın kökenini uygarlık tarihinin çok eski dönemlerinde aramak yaygın bir alışkanlık durumuna gelmiştir.
Sosyalizm, çoğu zaman birbirlerinden farklı olup, yalnız ortak temele dayanan bazı ilkeler üzerinde birleşmelerinden ötürü aralarında bağlantı bulunan önemli bir düşünür kitlesini kapsamaktadır. Bunların çoğu, kapitalist düzene ve bu düzenin esas temeline karşıdırlar. Buna dayanarak, özel mülkiyetin yerini toplumsal mülkiyetin almasını isterler.
Serbest rekabet sistemine karşıdırlar. Görüşlerine göre, serbest rekabet, kâr sağlamak amacıyla hareket eden girişimciler arasında çatışmalara yol açar. Emek ve sermaye böylece boşa gitmektedir, insanların, birbirlerine karşı çekişmeyi bırakıp, emek ve sermayelerini birleştirerek tabiatın kaynaklarından olabildiğince yararlanmaları gerekir.
Sosyalistlere göre, ücretle adam çalıştırmak emeğin sömürülmesine yol açar. Bunun için ücretle çalıştırma kurumu kaldırılmalıdır.
Kapitalist rejimde üretim ile tüketim arasındaki denge, fiyat kurumu aracılığı ile kendiliğinden sağlanmaktadır. Sosyalistler bunu kabul etmezler. Kendiliğinden işleyen bu mekanizmanın yerine düşünülerek ve belli bir plana göre hazırlanan bir düzenin kurulmasını isterler. Bu da ancak devlet eliyle gerçekleşebilir. Böylelikle fert topluma bağımlı kılınacak, üretim araçlarına devlet egemen olacak, üretimle tüketim arasındaki denge de istatistiklere göre hazırlanan planlarla sağlanacaktır. Böyle olursa gelirler daha eşit esaslara göre dağıtılacak ve beklenen refaha ve mutluluğa kavuşulacaktır.
Sosyalistler arasında başlıca üç akım göze çarpar: İdealist karakterdeki akımı, Fransız sosyalistleri temsil eder. Bilimsel sosyalizmin temsilcisi ise Kari Marx'tır. Üçüncü akımı ise, Marx'ın düşüncelerine bağlılıkta aralarında büyük farklar bulunan Marx'ın öğrencileri temsil etmektedirler.
Bunların hepsini burada ele almamıza olanak yoktur. Saint Simon ve Fourier gibi Fransız ve Robert Owen gibi İngiliz düşünürlerinin romantik sayılan bazı görüşlerle sosyalizmin öncüleri arasında sayılabileceklerine işaret ettikten sonra, Sismondi ve Proudhon'un görüşleri üzerinde kısaca durabiliriz.
Bunlar toplumda yapılacak değişikliklerde insan iradesinin egemen gücünü inanmaktadırlar. Adalet ve hukuk düşünceleri içinde iktisadî kurumların tedrici fakat gittikçe artan bir hızla değiştirilmesini isterler.
1 - Sismondi, Jean Charles Sismondi de (1773-1842)
Sismondi, toplumun "burjuva" ve "proleter" olarak iki sınıfa ayrıldığını, bu iki sınıfın çıkarlarının çelişik olduğunu söyler; liberal felsefenin tabii uyum anlayışına karşı çıkar. Üretim ve servet temerküzü, kanısınca, bu ayrımı daha da şiddetlendirmektedir. Toplumsal sınıflar ve temerküz kuramıyla Marx'a öncülük eden Sismondi, ekonomik krizlerin nedenini de buna bağlar.
Sismondi'ye göre, üretim sürecinin kesintisiz devam edebilmesi için, üretimle tüketim arasında denge olmalıdır. Oysa, kapitalist üretim biçimi üretim kapasitesini ve malları artırmakta, fakat üretimdeki toplumsal ilişkiler, tüketimin gelişmesine set çekmektedir. Üretim güçleri arttıkça, kapitalle emeğin payı ve üretimle satış arasındaki fark büyümektedir. Çünkü, üretim artışı, emekçinin payının geçimlik tüketimiyle sınırlı olmasıyla bir arada gitmektedir. Kapital, niteliği gereği, üretimi sürekli olarak artırmak eğilimindedir. Oysa, emekçi talebi yetersiz kalınca, devresel üretim fazlası ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan makinalaşmanın yol açtığı işsizlik, emekçinin satın alma gücünü daha da azaltmaktadır. Ne kapital, ne de emek, azalan taleple karşılaşan sanayilerden geri çekilebilir. Dolayısıyla, sabit kapital bu alanlarda kalacak; işçiler daha uzun çalışma saatlerini ve daha düşük ücretleri kabul edecek, üretim de aşırı olmaya devam edecektir.
Sürekli ekonomik krizlere sürüklenen kapitalist sistem karşısında, Sismondi, laisser-faire'in anlamsızlığını, devletin müdahale gereğini ileri sürüyordu. Ekonomi politikasının amacı, emekle mülkiyetin birleştirilmesi, üretim ve tüketim arasındaki dengesizliğin giderilmesi olmalıydı. Fakat, bunun çaresi, üretim araçlarında özel mülkiyetin yok edilmesi değil, küçük çiftçi, zanaatkar gibi "küçük burjuva"nın yaratılmasıydı. Böylece büyük kapitalist girişim dağıtılırken, aynı zamanda sanayileşme süreci de, makinalaşma süreci de yavaşlayacaktı. Bu yöntemle, sistemin aksaklıklarının giderileceğine inanıyordu.
2 - Proudhon, PJ. (1809-1865)
P. J. Proudhon, sosyalist düşünceye Sismondi'den çok daha önemli katkılarda bulunmuş bir Fransız düşünürüdür. Proudhon devlete nefreti ve özgürlüğe bağlılığıyla, devletin fonksiyonlarını azaltmak istemesiyle nitelenebilir. Ekonomik krizlerle sarsılan toplumu, belirli bir hedefe erişmek üzere, toplum güçlerinden sağlanacak dengeyle kurtarmak istiyordu. Fikirleri, özgürlüğü korumak istemesi itibariyle, liberal felsefeye bağlıdır. Fakat, erişmeyi düşündüğü dengenin, otomatik ve tabii olmayıp, iradi olarak gerçekleştirilebileceğine inandığından, sosyalist eğilimlidir. Faizi ve rantı "hak edilmemiş gelir" olarak nitelemiş ve yermiştir; faizsiz kredi sisteminin uygulanmasıyla ve büyük sanayinin işçi birliklerine devredilmesiyle, sistemin aksaklıklarının giderilebileceğine inanmıştır.
Proudhon'un tüm düşüncelerinin temelinde adalet fikri yatmaktadır. Ona göre, insan yaşantısının en üstün ilkesi adalettir. Adaletin sağlanması ise eşitlik ve denge demektir. Fakat, sosyal yaşamda, hatta doğada eşitsizlikler ve dengesizlikler vardır. Yani, adalet fikri ile çelişik durumlar ortaya çıkmaktadır. İşte Proudhon, bu çelişkileri ortadan kaldıracak doğru fikirleri bulmaya çalışmıştır. Yoksa bu adaletsiz sonuçlan yaratan "sosyal kurumları" ortadan kaldıracak siyasal araçları değil.
Mülkiyet hakkı üzerinde de önemle duran Proudhon "Mülkiyet hırsızlıktır" (La propriete, c'est le vol.) tanımlaması ile ün yapmıştır. Proudhon aslında mülkiyet hakkının özüne değil, fakat kapitalist düzen içindeki uygulanışına itiraz ediyordu. Çünkü, ona göre "emek" değer yaratan tek unsurdu ve herkes kendi emeğinin karşılığına tam olarak sahip olmalıydı. Kapitalist düzende ise, emek karşılığı olmayan "kazanılmış" gelirler vardı: Rant, faiz ve kâr gibi... Bunlar işçinin emeğinden çalınmış paylardı. Bunların ortadan kaldırılması ve mülkiyet hakkının yalnız emekçilere tanınması gerekirdi.
Mülkiyet konusunda, Sismondi'ye benzer fikirleri nedeniyle, Marx, Proudhon'u "küçük burjuva" (petit bourgeois) olarak nitelemiştir. Proudhon 1846'da "Ekonomik Çelişkiler ya da Sefaletin Felsefesi" adını taşıyan önemli bir eser yayınlamıştı. Kari Marx buna derhal "Felsefenin Sefaleti" adlı yapıtıyla yanıt vermiştir.
3 - Bilimsel Sosyalizm ve Marx
Adaletin ve barışın hüküm sürdüğü bir toplum öneren Platon'dan toplumda burjuva ve proleterler arasındaki sınıfsal çıkar çatışmasını anlatan Sismondi'ye; teknokratların egemen olduğu güdümlü ekonomi fikrinin savunucusu Saint-Simon'dan falanjların yaratıcısı Fourier'e; "Sefaletin Felsefesi" yazarı anarşist Proudhon'dan kooperatif hareketin öncüsü Owen'e; devlet sosyalizmini öneren Rodbertus'tan demokratik sosyalizme inanan Lassale'a kadar sayısız düşünür, filozof, siyasetçi, ekonomist ve yazar toplumdaki çelişkilerden rahatsız olmuşlar ve gördükleri sorunlara çözüm getirmeye çalışmışlardır. Fakat bunlar, tutarlı kuramlar kuramamış, kapitalizmin sistemli bir eleştirisini yapamamışlardır. Gelecek hakkındaki görüşleri ise gerçeklerden uzak kalmıştır. Nitekim, Marx ve Engels bunların bir kısmını (Saint -Simon, Fourier ve Robert Owen) "ütopist sosyalist" diye niteleyerek, gerçekçilikten uzaklıklarını belirtmek istemiştir. Bununla birlikte, kapitalizmin ilk eleştirisini yapan bu düşünürlerin sosyalist düşünceye yaptıkları katkıyı hiç bir şekilde küçümsemek mümkün değildir.
Liberalizme karşı doğan tepkiler içinde, felsefesi ekonomi kuramı ve politikası sistemiyle bütünlüğü olan bir öğreti yalnızca Marksizm olmuştur. Marx'ın (1818-1883) eseri (Le Capital) tamamen sosyal gelişmeye ve özellikle kapitalist rejimin yerini kollektivizm'in almasına ayrılmıştır. Birbirini bütünleyen bir seri tezlerle gelişmenin sosyolojik temellerini, ekonomik nedenlerini ve gelişme şekillerini açıklamaktadır. Bu incelemeler sonunda, kapitalist sistemin belli bir aşamaya varmasından sonra yerini sosyalizme bırakacağını kanıtlamaya çalışmaktadır. Böylelikle daha önceki sosyalist düşünürlerden ayrı olarak, sosyalizmi hayali bir rejim ya da gerçekleştirilmesine çalışılan bir ideal olarak görmemekte, insanlığın gelişme ve ilerleme tarihi üzerinde yaptığı incelemelerin bir sonucu olarak sosyalizme gidileceği görüşünü bilimsel çalışmalarla ortaya kovmak istemektedir. Bundan dolayı Marx'ın sosyalizmine, bilimsel sosyalizm adı verilir.
Kari Marx, felsefi görüşlerinde Hegel'in ekonomik görüşlerinde Klasik İngiliz İktisatçılarının düşüncelerinden büyük ölçüde yararlanmış ve fakat onlarınkinden çok farklı bir düşünce sistemi ortaya koymuştur.
Gerçekten Adam Smith'e göre, "millet, ancak doğal kanunlara saygı göstererek, bunları gözlem altına alarak zenginleşebilirdi. "Marx da, insanın yaşama koşullarının, ekonomik mekanizmaya karşı çıkılarak değil, fakat bu mekanizmaya dayanılarak iyileştirilebileceğinin mümkün olduğu görüşündedir. Doğaya, ancak ona uyularak egemen olunabilir. Böylece sosyalizmin gelişimi kapitalizmin vakitsiz olarak baş aşağı gelmesinden beklememekte, gelişmenin süratlenmesinden beklemektedir, istediği şey, gelişmenin hızlandırılmasıdır. Düşüncesine göre, insan tarih yapısıdır ve tarih yaratmaktadır.
Marksizmin temel taşı tarihin bir yorumudur. Bu yoruma göre, fikirlerin ve kurumların açılıp gelişmesi üretim ve değişim araçlarının gelişimi ile açıklanmaktadır.
Toplumda verimli (prodüktif) güçlerin oluşturduğu bir alt yapı ile edebiyatı, sanatı, hukuku ve dini kapsayan bir üst-yapı vardır. Altyapı, üstyapıya egemendir. Maddi ve teknik yaşamın koşulları sosyal, politik ve dinî kurumlarla ahlakı ve töreyi tayin eder. Toplumlarda altyapı zamanla değişir, üretim teknolojisi değiştikçe "üretim ilişkileri" de değişir; bunun sonucu olarak kurumsal çerçevenin, yani üst-yapının da değişmesi gerekir. Bu değişme süreci ise, bir "tez, antitez, sentez" aşamalarından geçer. Bu, Marx'ın ünlü "diyalektik" görüşüdür ve esas itibariyle Hegel'in diyalektiği ile aynıdır. Bir önemli fark ile ki, Hegel'de toplumların yaşamını düşünceler yönlendirir; Marx'ta ise, "maddi koşullar" bütün değişmelerin motoru sayılır.
Tarihi maddeciliğin sonucu olarak her devrede egemen bulunan üretim koşulları toplumu birbirine zıt iki sınıfa ayırmaktadır. Bunlardan biri diğerini sömürür. El ile çevrilen değirmen topluma efendi ve köle verir. Su değirmeni aşamasında toplumda serfler (köle değerinde, efendiye bağlı toprak işleyen köylü) ve derebeyler oluşur. Değirmen buharla çevrilmeye başlanınca, toplum derhal sanayici kapitalistlerle ücretle çalıştırılan işçiler olarak iki sınıfa ayrılır. Bugün üretim araçları kapitalistlerin elindedir. Bunları proleterler (emekçiler, işçiler) kullanmaktadırlar. Kapitalistler proleterleri sömürürler. Proleterler kendilerini yaşatmak için gerekli bulunan çalışma miktarına bir süper (fazladan) emek ve çaba eklemek zorundadırlar. Bu ek, süper çalışma, kendilerini baskı altında tutanları zenginleştirmek içindir. Bunun karşılığı verilmemektedir. Bu iki sınıf arasındaki çatışma, her zamankinden daha şiddetlidir. Çünkü uluslararası bir niteliği vardır. İşçi sınıfı kentlerde toplanmakta ve kurbanı olduğu haksızlık ve kötüye kullanmalara karşı daha duyarlı bulunmaktadır.
Kapitalist rejimdeki kötüye kullanmalar, bu rejimin ortadan kalkmasını hızlandıracaktır. Ortadan kalkan rejim, yerini önce sosyalist, sonra komünist toplum düzenine bırakacaktır.
Kapitalizmin nasıl işlediği ve kendi iç çelişkileri ile nasıl yıkılacağı ve bu yıkılışı çabuklaştırmak için de neler yapılabileceği konularında gerekli bilgilere sahip olabilmek içindir ki Marx ekonomi bilimi ile ilgilenmiştir. Para, sermaye, değer, bölüşüm, ekonomik gelişme konularını daha çok bu açıdan ele almıştır.
Bu kuram doğrudan doğruya Ricardo tarafından formüle edilen klasik kuramdan çıkmaktadır. Ricardo, "emek-değer kuramı "m açıklarken, uzun vadede her malın değerini, onu elde etmek için harcanan emek miktarına eşit olacağını söylemiş, toprağın maliyet unsuru sayılmaması gerektiği ve sermayenin de "birikmiş emek" sayılabileceği görüşünü ortaya koymuştu. Marx, Ricardo'nun bu kuramını sistemleştirir; kullanma değeri ile değişim değeri arasında ayrım yapar; emeğin evrensel ve tarihsel niteliklerim belirtmek suretiyle, kuramını geliştirir.
Emeğin en evrensel niteliği, bir veya diğer yoldan doğa ürünlerini elde etmeye yönelme i, bütün toplumsal yapılardan bağımsız olarak, insan varlığının doğal bir koşulu olmasıdır. Bu anlamda emek, toplumsal istekleri doyuracak kullanma değeri olan metalar yaratır. Kullanma değeri, herhangi bir metanın somut değerinden ve niteliklerinden ayrılmaz. Kapitalist ekonomide, ekonomik etkinliğe konu olan metalarm, maddi (fiziksel) niteliklerindeki farklara karşılık olan kullanma değeri farkları vardır. Kul^nma değeriyle metalar, tüketimle amaçlarını gerçekleştirirler. Bunun yaratıcısı olarak emek, tek üretici değildir; doğal kaynaklar olmaksızın uygulanamaz. Sonuçta bu kurama göre, malların değeri, bunların yapır için orta kabiliyette ve orta gayretteki bir işçinin harcadığı iş saatleri ile ölçülür.
b)Artık-Değer Kuramı (Fazla Değer)
Artık-değerin kaynağı emektir. Nasıl Fizyokratlara göre, net hasıla yaratan emek-toprak ilişkisi idiyse, Marx'a göre de fazla değer yaratan, emek-sermaye ilişkisidir.
Emek gücü de, diğer mallar gibi, değeri, üretimi ve üremesine göre "toplumsal bakımdan gerekli emek-zaman" ile ölçülen bir maldır; yani emek gücünün değişim-değeri, emekçinin tüketiminin içerdiği "toplumsal bakımdan gerekli emek-zaman" ile belirlenmektedir. Kapitalist, emek gücünü satın alıp üretimde kullandığında, bunun kullanılma kıymetine, yani emeğin tüm üretimine sahip çıkmakta, fakat ücret olarak değişim-değerini ödemektedir. Emek gücünün değişim değeriyle kullanma değeri arasında, ikinci lehine olan fark "artık-değer"i oluşturur. Örneğin, emekçinin bir günlük tüketimi için gerekli emek-zaman 4 saatse, emek gücünün değişim değerinin ölçüsü bu olacaktır; fakat, emekçi günde 8 saat çalışıyorsa kapitalist, kullanma değerini elde ettiği için, aradaki 4 saatlik fark kapitalistin ele geçirdiği artık-değerdir. Emek gücüne değişim-değerini öderken, bunun yarattığı kullanma değerini elde etmesi, kapitaliste, "artık-değer" sağlar.
Sabit ve değişken kapital içinde, artık-değer yaratan, sadece değişken kapitaldir; üretim süreci sonunda (c+v), (c+v+s) durumuna gelmektedir. Toplam artık-değer, sömürme oranı (haddi), (s/v) ve kullanılan değişken kapital miktarına, yani kullanılan işçi sayısına bağlı olduğu için, iki belirleyici etken söz konusudur. Buna göre, toplam artık-değerin artabilmesi için, eğer bu etkenden biri azalırsa, diğerinin bu azalışı tamamlayacak şekilde büyümesi gerekir. Aynı zamanda, her kapitalistin elde edeceği artık-değer, değişken kapitalle orantılı olacak demektir. Ne var ki, her kapitalist, daha az değişken kapital kullandığında daha düşük bir kâr oranı elde etmediğini de bilmektedir. Böylece, kapitalist toplumda, yaratılan toplam artık-değerle her kapitalistin elde ettiği kâr oranının aynı kurallara bağlı olmadığı gibi garip bir durum ortaya çıkmaktadır.
Satın alınan emek gücü, yani emeğin değişim-değeri örnekte 6 saatten ibarettir; bu, emeğin bir günlük geçimlik tüketiminin üretimi için yalnız 6 saat gerektiğini gösterir. Fakat emek, bir gün içinde bundan çok daha fazla saat çalışabilmektedir. Örnekte görüldüğü gibi, değişim değeri veri iken, çalıştığı saatler arttıkça iş saati olarak artık-değer ve artık-değer oranı yükselmektedir.
Artık-değeri çoğaltmanın bir yolu, örnekten de anlaşılacağı gibi, çalışılan saatleri, işgününü uzatmaktadır. Artık-değer artışı eğer işgününün uzatılmasına dayanıyorsa, buna "mutlak artık-değer" denir. İkinci bir yol, emeğin geçimlik tüketimi için gerekli iş saatlerini azaltmaktır; buna dayanan artık-değer, "nisbi artık değer"dir. Bu da, emeğin geçimlik tüketim mallarını üreten kesimlerinde, emek veriminin artmasına bağlıdır. Fakat, yalnız emeğin geçimlik tüketim mallarında değil, diğer herhangi bir alanda veriminin artması da, tek bir kapitalist için, nisbi artık değeri büyütür. Çünkü aynı emek gücüyle daha fazla birim mal elde edebilir; malın değişim değeri azalır. Eğer diğer kapitalistler emek verimini aynı ölçüde yükseltmemişse, toplumsal bakımdan gerekli emek miktarı azalmayacak, dolayısıyla da emek verimini yükselten kapitalist için, artık-değer büyüyecektir.
Nisbi artık-değer kavramı, Marksist sistemde çok önemlidir. Nedeni, emek verimiyle doğru orantılı olması dolayısıyla, tek tek kapitalistlerin, artık-değeri arttırmak için emek verimini yükseltmek istemelerinin kaynağını göstermesidir; üretim tekniği değişmelerini uygulamaları için gereken öncüleri ortaya koymasıdır. Ne var ki, kapitalistler arasındaki yarış dolayısıyla, yeni üretim tekniği hepsince kabul edildiğinde, nisbi artık-değer farkları ortadan kalkar; her kapitalist kendi artık-değerini yükseltmek için, üretim tekniği değişmesini uygulamak baskısı altındadır.
Emeğe ödenen ücretler, gerçekte, emeğin değişim değerine de bağlıdır. Fakat, ücret sözleşmesi, emekçiyle kapitalist arasındaki gerçek ilişkiyle gizlendiği için, ücret, görünüşte, emek gücünün değil de, emeğin değerini temsil ediyor kanısını uyandırır.
Marx, artık-değer kuramıyla, kapitalizmde değişim yasalarının sömürmeye nasıl yol açtığını ortaya koymak istemektedir. Buna göre, kapitalizm, önce köylü ve zanaatkarı üretim araçları mülkiyetinden yoksun bırakır; emeğinden başka satacak hiçbir şeyi olmaz duruma getirir; sonra da sömürür. Çünkü emekçi ürettiği kıymeti değil fakat mal olduğu değeri elde eder; birinci lehine fark olduğu sürece de, bu artık-değer olarak kapitaliste kalır. Başka bir deyişle, emek, topluma mal olduğundan çok daha büyük ürün yaratmakta, aradaki fark, diğer bir sınıfın gelirini oluşturmaktadır. Bugünkü deyimle, emeğin ulusal gelir içindeki payı, geçimlik tüketimi civarındaki ücretle belirlenmektedir.
Marx'ın "Emek-Değer" Kuramı, Ücret Kuramı, Kâr Kuramı, para ve faiz ile ilgili görüşleri, kapitalist ekonominin işleyişi ve gelişmesi konusundaki görüşleri ve çeşitli "kriz kuramları", hepsi de birbirini tamamlayan bir düşünce yapıtını meydana getirirler. Bunların ayrıntılarına girmek burada yapılabilecek bir şey değildir. Burada şu kadarına işaret etmekle yetinelim: Marx'ın ekonomi bilimine ve özellikle sosyalist düşünce akımına etkisi önemli olmuştur. Onun kriz kuramı ve gelişme kuramı üzerindeki düşünceleri çağımız ekonomistlerini de etkilemiş, yeni çalışmalara ışık tutmuştur.
Ne kadar güzel bir eleştiri.Keşke o ricardolar, proudhonlar saylar Sovyetler birliğinde yaşamış olsalarda o Sovyet sisteminide eleştirebilselerdi .
Şöyle sorsalardı .Siz bizi eleştirdiniz peki siz vaat ettiniz şeyleri niçin yapmadınız.
Madem bizim evin içinde bizi eleştiriyorsunuz bak sizi dinliyoruz .Peki biz sizin evin içinde sizi niçin eleştirmemizi yasaklıyorsunuz.
Demek ki biz sizden daha hoş görülü ve demokratız. Demezler miydi.
Biz en azından burjuva egemen güç dedik ona özgürlük tanıdık ve egemen gücün gereği olan burjuva demokrasisini hayata geçirdik. Peki siz işçi sınıfı egemen dedinizde o egemenin demokrasisi nerede. Yoksa işçi sınıfı iktidarı diye bizi aldattınız bürokrasinin iktidarınımı gözümüze soktunuz.
İşte tarih ne kadar saklamaya çalışsanda illada karşına çıkacaktır.
Özgürlüklerden korkan yapılar gelişmeden de korkar.
İşte kendini eleştirmek başkalarını eleştirmek kadar kolay değil.
Ne kadar güzel bir eleştiri.Keşke o ricardolar, proudhonlar saylar Sovyetler birliğinde yaşamış olsalarda o Sovyet sisteminide eleştirebilselerdi .
Şöyle sorsalardı .Siz bizi eleştirdiniz peki siz vaat ettiniz şeyleri niçin yapmadınız.
Madem bizim evin içinde bizi eleştiriyorsunuz bak sizi dinliyoruz .Peki biz sizin evin içinde sizi niçin eleştirmemizi yasaklıyorsunuz.
Demek ki biz sizden daha hoş görülü ve demokratız. Demezler miydi.
Biz en azından burjuva egemen güç dedik ona özgürlük tanıdık ve egemen gücün gereği olan burjuva demokrasisini hayata geçirdik. Peki siz işçi sınıfı egemen dedinizde o egemenin demokrasisi nerede. Yoksa işçi sınıfı iktidarı diye bizi aldattınız bürokrasinin iktidarınımı gözümüze soktunuz.
İşte tarih ne kadar saklamaya çalışsanda illada karşına çıkacaktır.
Özgürlüklerden korkan yapılar gelişmeden de korkar.
İşte kendini eleştirmek başkalarını eleştirmek kadar kolay değil.
Arkadaş sizdeki bu liberalizm aşkını neye bağlamak lazım? Tutturdunuz demokrasi, özgürlük, hoşgörü; marksist misiniz, demokrat, liberal mi? Ya arkadaş buralara neden bu kadar takılıyorsunuz? Sosyalizmi savunmak, sınıfları ortadan kaldırmak mücadelesine katılmak ve bu konuda kafa yormak, bilgilenmeye çalışmak varken nedir size hiç bir faydası olmayacak konularla meşgul olmanız? Ricardolar da Proudhonlar da geçmişte kaldı, ''onlar olsaydı'' diyerek bu adamlardan bir şey bekleyen sosyalist mi olurmuş! Marks, Engels, Lenin, stalin neyinize yetmiyor?
12 eylül sonrasındaki yılgınlık reel sosyalizmin çözülüşüyle birlikte solda çok geniş savrulmalara yol açtı. Liberalizme, kuyrukçuluğa, ulusalcılığa savrulma derken bir de kerameti kendinden menkul bir ''Marksizm'' yorumu ortaya çıktı. Hep sorup duruyoruz, Türkiye sosyalist hareketi neden toplumsal güç konusunda sorun yaşıyor diye, bu savrulmaların etkisi bu konuda az değil.
SF'de Hasan Karataş diye bir danışman arkadaşımız var. SF'ye girdiğimde ve bu arkadaş da bir yazı yazmışsa okumaya çalışıyorum ve tabi her defasında şaşkınlık yaşıyorum. Hasan Karataş'ın yazılarını okumamın nedeni söylemeye çalıştıklarının çok önemli, ''özgün'' olması değil kuşkusuz, nedeni kendini Marksist olarak niteleyen bu arkadaşın söylemeye çalıştıklarını hemen tamamının Marksizm Leninizm'e aykırılığı, temelden farklılığıdır. En son okuduğum bir yazısında bu kez kafayı örgüte takmış ve örgütlenmenin yanlış olduğu şeklinde yorumlarda bulunmuştu. 12 Eylül sonrası savrulma bu tür kerameti kendinden menkul bir solculuğun da ortaya çıkmasına yol açtı.
Hasan Karataş adlı arkadaş sadece bir örnek, farklı şeyler söylemeye çalışan, oradan buradan edindiği bilgilerle Leninistçilik ve Blankicilik oynamaya çalışan, bu arada Marksizm Leninizm'in bütünlüklü yapısını bozan ve yine kerameti kendinden menkul bir solculuk çerçevesi içinde sosyalist teorisyenliğe soyunan ve kendini o şekilde göstermeye eğilimli kişiler de ortaya çıktı. Bunlardan bir tanesi Sn.Karataş'ın tersine örgüt ve örgütlenmenin altını çizerken, o da, devrimi gerçekleştirecek örgütün illegalliğine övgüler düzebiliyor ve söylemeye çalıştıklarında ''çekmecelerde nasıl silah bulundurulacağına'' ve hücre sisteminin nasıl gerçekleştirileceğine kadar ileriye gidebiliyordu.
Sovyetler madem ki yıkıldı o zaman bir yanlışlık olmalı! Çıkış noktaları büyük çoğunluğunda bu; bir kısmı ise kürt hareketine kendince teorisyenlik ve akademisyenlik yapmaya çalışıyor!
Bu savrulmalar nasıl yaşandı sorusunun yanıtının önemli bir kısmı 12 eylül öncesine dayanıyor. Bir ara bu konu üzerinde de durulabilir.
Bu ileti en son melnur
tarafından 18.08.2015- 14:35 tarihinde, toplamda 1 kez değiştirilmiştir.
''Marksizm'' yorumu ortaya çıktı. Hep sorup duruyoruz, Türkiye sosyalist hareketi neden toplumsal güç konusunda sorun yaşıyor diye, bu savrulmaların etkisi bu konuda az etkisi yok.
Sn Melnur Sorularınıza cevap alabiliyormusunuz. Niçin sosyalist partiler büyümüyor. Niçin gericilik milliyetçilik büyürken onlar büyümüyor.
Bir örgütün büyüyememesi için ya o örgüt zamana uygun çalışmıyor ya zaman o örgüte uymuyor.Demektir.
Hasan karataşı o bulunduğu forımda kendisinin cevap vereceği şekilde eleştireceksin Bur da o arkadaş yok.
Neden işçi partileri toplumda itibar sağlamıyorlar. SB nin etkisinin dışında ne gibi etkiler oluştu.
Bir evde çatı çöktümü insanlar kendilerini koruması için farkı saçak arar onun için dağılım gayet normal ama normal olmayan o çatının çökeceği bilindiği halde yeni çatının niçin oluşturulamadığı. İnsanlar kendini suçlamaktan kaçınır hep başkaları suçludur ama suçun bir kısmı belkide büyük kısmı bizimdir .SB çatıının çökeceği 1980 lerden belli idi ta o zaman elveda proleterya diye kitap yazdı A.Gorz ama hiç kimse dikkate almadı hatta saldırdılar bu adam ne demek istiyor diye soran olmadı bak bu gün proleterya komünist partileri yerine gerici ve milliyetçi partilerin peşinde koşuyor.
Halbuki A.Gorz o kitabı yazdığında işçi sınıfı için çok üzüldüğünüde yazmıştı insanlar küfür etmekten ne söylediğine bakmadı bile.
Marx işçi sınıfının devrimci olabilmesi için kendi davasını onur meselesi yapması gerektiğini söyler bu gün onur meselesi yapan işçi sınıfı artık tarih oldu.
Onun için komünistler başka özneler bulmalıdır .
İşte taksim gezi direnişi bu özneleri ortaya çıkardı kavgalarını onur kavgasında gören topluluklar taksimde ve direniyordular.
Günün özneleri artık bu tür topluluklar olacaktır bu tür topluluklar dünyanın her yerinde ve kavgaları onur kavgalarıdır.
Komünist partileri bu tür insan guruplarını içine almalıdır elbette bu insanlar zordur çünkü onlar kavgalarının önüne demokrasiyi özgürlükleri koymuştur bunları örgütlemek inanan insanları örgütlmek kadar kolay değil
Gezi ve benzeri eylemlere artık dünya alışmalı çünkü onlar alacaklarını alıncaya kadar ayaklanmalarını bitirmeyecektir bazen sönmüş bir yanar dağ bazen azgın bir volkan olarak hep karşımıza çıkacak.
Bu kavga otariteye karşı gereksiz disipline bürokratik diktatörlüğe karşı kavga olacak Bize gezi eymecileri bunu hatırlattı.
''Marksizm'' yorumu ortaya çıktı. Hep sorup duruyoruz, Türkiye sosyalist hareketi neden toplumsal güç konusunda sorun yaşıyor diye, bu savrulmaların etkisi bu konuda az etkisi yok.
Sn Melnur Sorularınıza cevap alabiliyormusunuz. Niçin sosyalist partiler büyümüyor. Niçin gericilik milliyetçilik büyürken onlar büyümüyor.
Bir örgütün büyüyememesi için ya o örgüt zamana uygun çalışmıyor ya zaman o örgüte uymuyor.Demektir.
Hasan karataşı o bulunduğu forımda kendisinin cevap vereceği şekilde eleştireceksin Bur da o arkadaş yok.
Neden işçi partileri toplumda itibar sağlamıyorlar. SB nin etkisinin dışında ne gibi etkiler oluştu.
Bir evde çatı çöktümü insanlar kendilerini koruması için farkı saçak arar onun için dağılım gayet normal ama normal olmayan o çatının çökeceği bilindiği halde yeni çatının niçin oluşturulamadığı. İnsanlar kendini suçlamaktan kaçınır hep başkaları suçludur ama suçun bir kısmı belkide büyük kısmı bizimdir .SB çatıının çökeceği 1980 lerden belli idi ta o zaman elveda proleterya diye kitap yazdı A.Gorz ama hiç kimse dikkate almadı hatta saldırdılar bu adam ne demek istiyor diye soran olmadı bak bu gün proleterya komünist partileri yerine gerici ve milliyetçi partilerin peşinde koşuyor.
Halbuki A.Gorz o kitabı yazdığında işçi sınıfı için çok üzüldüğünüde yazmıştı insanlar küfür etmekten ne söylediğine bakmadı bile.
Marx işçi sınıfının devrimci olabilmesi için kendi davasını onur meselesi yapması gerektiğini söyler bu gün onur meselesi yapan işçi sınıfı artık tarih oldu.
Onun için komünistler başka özneler bulmalıdır .
İşte taksim gezi direnişi bu özneleri ortaya çıkardı kavgalarını onur kavgasında gören topluluklar taksimde ve direniyordular.
Günün özneleri artık bu tür topluluklar olacaktır bu tür topluluklar dünyanın her yerinde ve kavgaları onur kavgalarıdır.
Komünist partileri bu tür insan guruplarını içine almalıdır elbette bu insanlar zordur çünkü onlar kavgalarının önüne demokrasiyi özgürlükleri koymuştur bunları örgütlemek inanan insanları örgütlmek kadar kolay değil
Gezi ve benzeri eylemlere artık dünya alışmalı çünkü onlar alacaklarını alıncaya kadar ayaklanmalarını bitirmeyecektir bazen sönmüş bir yanar dağ bazen azgın bir volkan olarak hep karşımıza çıkacak.
Bu kavga otariteye karşı gereksiz disipline bürokratik diktatörlüğe karşı kavga olacak Bize gezi eymecileri bunu hatırlattı.
İşçi sınıfının siyasal ve toplumsal devrimde özne olmasını Marks çözümlemiştir. Aradan geçen yıllar Marks'ın bu çözümlemesinin yanlış çıktığına ilişkin hiç bir veri de sunmuyor. İşçi sınıfının kapitalizmi yıkacak özne olması hem kapitalist sömürüye doğrudan maruz kalması, hem toplumda çoğunluğu oluşturması ve hem de ( iyi kötü) örgütlülüğü sayesindedir. Bu gerçek, işçi sınıfının tarihsel bilinci ile verili koşullardaki bilincinin aynı olacağı anlamına da gelmiyor.
Komünist partiler örgütlenme çalışması yaparken işçi sınıfının devrimin temel öznesi olduğu gerçeğinden kopmadan içinde bulundukları koşullarda ''en ileri katmanlar'' üzerinde siyasi araçlar geliştirebilir. Buna engel yok. Türkiye'de söylediğiniz gibi Haziran ayaklanmasına katılan kitleler için bu yorum yapılabilir ve aykalanma kitlesinin ileri çekici özelliğinden yararlanılabilir. BHH zaten öyle bir örgütlenme. Ama bu örgütlenme biçiminin örgütlü işçi sınıfının önemini azaltacağı anlamına da gelmez, ''Elveda Proletarya''cı olmayı da gerektirmez. Elveda Proletarya aslında Marksizme ''elveda'' demenin bir ifadesidir. Yani hem Marksist iddiasında bulunmak ve hem de ''elvedacı'' olmak, pek de mümkün değil.
( Bürokratik diktatörlük konusu sizde bir takıntı haline gelmiş. Olur olmaz yerde kullanıyor olmanız yorumunuza hiç bir şey katmıyor. Her kavramı yerli yerinde kullanmakta yarar var.)
Sitemiz Bir Paylasim
Forum sitesidir Bu nedenle yazı, resim ve diğer materyaller sitemize
kayıtlı üyelerimiz tarafından kontrol edilmeksizin eklenebilmektedir. Bu
nedenden ötürü doğabilecek yasal sorumluluklar yazan kullanıcılara
aittir. Sitemiz hak sahiplerinin şikayetleri doğrultusunda yazı ve
materyalleri 48 Saat içerisinde sitemizden
kaldırmaktadır.
Bildirimlerinizi info@solpaylasim.com adresine
yollayabilirsiniz.
