Mustafa Kemal Paşa'nın AKP'ye gücü yeter mi?
Özgür Şen
10 Kasım'lar Türkiye'de Kemal Paşa'nın anıldığı bir günden başka her şeye benziyor artık. AKP liderliğinin, bu memleketten Kemal Paşa'nın izini kazımaya yemin etmiş Erdoğan'ın Anıtkabir ziyareti yapıp Paşa'ya yüz sürdüğü bir gün 10 Kasım. AKP kadroları her 10 Kasım'da sahtekarlık ve ikiyüzlülük festivaline katılmış gibi davranıyor, bu konuda sınır tanımıyorlar. Üstelik her 10 Kasım'da AKP gericiliği dayanamıyor ve mutlaka Paşa hakkındaki gerçek düşüncesini de bir yolla açık ediyor, sahtekarlık ve ikiyüzlülük böylece tamamına ermiş oluyor.
Paşa'nın gerçek sevenleri ise buna karşılık olarak rekor denemesi yapıyor. İnsanlar akın akın Anıtkabir'e koşup yıllık görevlerini yerine getiriyor, kendilerini saydırıyorlar. Tıpkı birkaç yılda bir seçim sandığına gidip tercihlerini saydırdıkları gibi...
Her ikisinin de sonunda bir olmamışlık, rahatsızlık, tatminsizlik duygusu belli ki oluşuyor. Moraller bozuluyor. Çünkü belli ki yetmiyor.
10 Kasım'da Anıtkabir'e gitmek, 29 Ekim'de fener alayına katılmak, seçimde oy kullanmak, AKP sahtekarlığının ülke yönetimi olarak, Paşa'yı anmanın resmi makamı olmalarına mani olmuyor.
Kemal Paşa'nın imzasını araba arkalarında, dövme olarak kollarda taşımak, resmini samimiyetle duvarlara asmak AKP'yi durdurmuyor.
Mustafa Kemal, AKP'ye karşı, Türkiye'de geniş bir kesimin hâlâ sembol ismi; ama Paşa bir mücadelenin, bir kavganın bayrağı mı işte burası tartışmalı...
Türkiye'de Mustafa Kemal'i sevenlerin, onu gerçekten sevdiğine, bu konuda samimi olduklarına hiç şüphe yok. Peki Paşa'yı her 10 Kasım'da samimiyetle yad edenler, onun 2015 Türkiyesi'nde neyi temsil ettiği konusunda hemfikir kalabilirler mi? Tamam, tablo bugün çok karışık olabilir, ancak daha basit bir sorunun, Paşa'nın bir siyasetçi ve lider olarak 1923 Türkiyesi'nde nereye oturduğunun cevabında ortaklaşabilirler mi?
İşte bu soruların yanıtında ortaklaşamadıkları için Mustafa Kemal, sembolik bir figür olmaktan, gerçek bir siyasi mücadelenin bayraklığına geçiş yapamıyor.
Peki bu konuda tek sorumlu Paşa'nın bugünkü takipçileri mi? Kemal Paşa'nın bizzat kendisinin hiç günahı yok mu?
1923'ün tarihsel açıdan ileri bir sıçrayış olması elbette onun eksikliklerini eleştirmeyi, onda hiç olmayan özellikleri görmeyi engellememeli. Ancak sorun bundan ibaret değil; ağırlıklı olarak Paşa'nın şahsında temsil edilen liderliğin 1923 ve sonrasında yaptıklarının bugünün Türkiyesi'nde bire bir karşılığının olduğunun düşünülmesi ciddi bir siyasi problem olarak kendisini gösteriyor.
En ilerici halinde imtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kitle olarak halkı veri alan, aslında hiç varolmayan böyle bir kitleye dayandığı için işçi sınıfından kaçan bir anlayış modern öncesi yönetim biçimleri olan padişahlığı ya da halifeliği alt edebilir. Ama AKP iktidarında, sermaye iktidarının bir görüntüsü olarak gündeme gelen ve bu anlamda modern diye nitelendirilmesi gereken Erdoğan tipi padişahlık veya halifelik karşısında bu anlayışın bir şansı olamaz.
Sermaye iktidarına karşı mücadelenin tek yolu, bu iktidar hangi biçimi alırsa alsın, işçi sınıfına yaslanmak, patronların değerlerine karşı işçilerin değerlerini savunmaktır.
Kemal Paşa'nın bugün neyi temsil ettiği ya da 1923'te nereye oturduğu sorularının yanıtlarında ortaklaşılamamasının nedeni de aslında Paşa'ya sınıfların penceresinden bakmamaktan kaynaklanıyor. Mustafa Kemal'in bir burjuva devrimcisi olduğunu söylemek onun değerini eksiltmiyor; tam tersine, bunu söylemeden ne 1923'ün ileriye doğru atılımı anlaşılıyor ne de bugün kemalizm referanslı bir siyasi mücadelenin tarihsellikten kopukluğunun en başta Kemal Paşa'ya haksızlık olduğu görülüyor.
Paşa tarihin doğası gereği, o günkü koşullarda ilericiliği tartışılamayacak sınıfsal kimliğin bugünkü gerici niteliği nedeniyle zamanımızda gerçek bir siyasi mücadelenin bayrağı olamıyor. Kemalizm, bu sebeple, kentli emekçiler tarafından taşınsa dahi, her durumda bir orta sınıf ideolojisine dönüşüyor.
Paşa'nın ideolojik çizgisine işçi sınıfı aşısı yapmak gibi zorlamalara ise hiç gerek yok. Doğrusu ve memleketi modern çağa taşıyan liderin anısına daha saygılı olanı tam tersi. Onun laiklik veya yurtseverlik gibi ideallerini işçi sınıfının cephesinde yeniden kurgulamak, bunları sınıfsal bir yaklaşımla yeniden üretmek bu idealleri bugün yaşatmanın tek yolu çünkü.
Kemal Paşa, Türkiye'de cumhuriyetin mimarı olarak modern bir çağın, dolayısıyla modern bir kavganın, adlı adınca sermaye ile emeğin kavgasının önünü açtı.
Paşa'yı bu modern kavgada bir bayrak haline getirmek imkansız artık. O nedenle, Paşa'nın AKP'ye gücünün yetip yetmeyeceği sorusu da bugün yanıtlanamayacak bir soru.
Üstelik, AKP'ye de, patronların diğer temsilcilerine de kimin gücünün yeteceğini görüyor, onların hakkından gelecek tek gücün emekçiler olduğunu biliyorken bu soruda ısrar etmenin bir manası var mı?
Kemal Paşa'nın bugün neyi temsil ettiği ya da 1923'te nereye oturduğu sorularının yanıtlarında ortaklaşılamamasının nedeni de aslında Paşa'ya sınıfların penceresinden bakmamaktan kaynaklanıyor. Mustafa Kemal'in bir burjuva devrimcisi olduğunu söylemek onun değerini eksiltmiyor; tam tersine, bunu söylemeden ne 1923'ün ileriye doğru atılımı anlaşılıyor ne de bugün kemalizm referanslı bir siyasi mücadelenin tarihsellikten kopukluğunun en başta Kemal Paşa'ya haksızlık olduğu görülüyor.
mustafa kemal bir burjuva devrimcisi ise bugün mustafa kemali savunmanın solculuk ile bir ilişkisi olabilir mi. ben sanmıyorum. zamanında ilerici olabilir, kurtuluş savaşından sonra modern bir devletde yaratmış olabilir ama bugün mustafa kemale solcu ve ilerici demek bence doğru değil. kendisi yapmasa bile kendi kadroları tarafından öldürülen mustafa suphi ve arkadaşlarını düşündüğümüzde mustafa kemale ve atatürkçülüğe ilerici bir hareketti demek doğru mu.
AKP'ye yakın gazetelerden Akit'in televizyon kanalı Akit TV'de 10 Kasım'da "Zulüm 1938'de son buldu" sözleriyle Atatürk'e kin kusmaya devam etti.
Mustafa Kemal Atatürk, ölümünün 77. yılında Türkiye'nin dört bir yanında anılırken, AKP'ye yakın gerici Akit gazetesinin televizyon kanalı Akit TV'de hakaret dolu ifadelere yer verildi.
Akit TV, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını kaybettiği tarih olan 1938 için, "Zulüm 1938'de son buldu" ifadelerini kullandı.
Televizyon kanalı yayınladığı haberde, "Mustafa Kemal yıllar önce bugün öldü" diye yazdı.
SOSYAL MEDYADA KAMPANYA BAŞLATILDI
Akit TV'deki hakaret dolu yayının ardından sosyal medyada "RTÜK'e şikayet kampanyası" başlatıldı. Çok sayıda kullanıcı, RTÜK'ün internet sitesi ve şikayet hattı üzerinden söz konusu yayının şikayet edilmesine yönelik çağrılarda bulundu.
mustafa kemale yaptığım eleştirilerimin akit'i savunduğum anlamı çıkarılmasın. akitin yaptıklarının eleştiri olmadığını, hakaret olduğunu düşünüyorum. benim söylemek istediğim mustafa kemale solun nasıl bakması yönünde.
Kemal Paşa'nın bugün neyi temsil ettiği ya da 1923'te nereye oturduğu sorularının yanıtlarında ortaklaşılamamasının nedeni de aslında Paşa'ya sınıfların penceresinden bakmamaktan kaynaklanıyor. Mustafa Kemal'in bir burjuva devrimcisi olduğunu söylemek onun değerini eksiltmiyor; tam tersine, bunu söylemeden ne 1923'ün ileriye doğru atılımı anlaşılıyor ne de bugün kemalizm referanslı bir siyasi mücadelenin tarihsellikten kopukluğunun en başta Kemal Paşa'ya haksızlık olduğu görülüyor.
mustafa kemal bir burjuva devrimcisi ise bugün mustafa kemali savunmanın solculuk ile bir ilişkisi olabilir mi. ben sanmıyorum. zamanında ilerici olabilir, kurtuluş savaşından sonra modern bir devletde yaratmış olabilir ama bugün mustafa kemale solcu ve ilerici demek bence doğru değil. kendisi yapmasa bile kendi kadroları tarafından öldürülen mustafa suphi ve arkadaşlarını düşündüğümüzde mustafa kemale ve atatürkçülüğe ilerici bir hareketti demek doğru mu.
Mustafa Kemal ilericiydi ve devrimciydi. Burjuva devrimcisi olması da değerinden bir şey kaybettirmez. İçinde bulunduğumuz coğrafya kapitalizmin tam anlamıyla yaşanmadığı bir coğrafya. Böyle bir coğrafyada burjuva devrimi de olsa gerçekleştirilen devrimin önemi inkar edilmemeli. Mustafa Kemal bu devrimin önder kişisidir. Bütün devrimciler gibi saygıyı da hak ediyor. Mustafa Kemal üzerinden siyaset yapmanın doğru olduğunu sanmıyorum, Mustafa Kemal'e saldırıların da devrimcilikle ve solculukla ilgisinin bulunmadığına inanıyorum. AKP'nin iktidara gelmesiyle birlikte Mustafa Kemal'e karşı çeşitli çevrelerden tarafından düşmanca bir politika yürürlüğe konmuş, buna gerici çevrelerle birlikte kürt milliyetçi gençler öncülük yapmışlardır. Osmanlıya özlem duyan çevrelerle, kürt milliyetçiliğinin tarihsel nefreti Atatürk konusunda birleşmiş, Atatürk ve Kemalizm düşmanlığı Türkiye'nin başka bir sorunu yokmuş gibi dolaşımda tutulmuştur. Dolaşımda tutulan bu düşmanlık nedeniyle solcuların Mustafa Kemal düşmanı olması gerektiği hep işlenmiştir. 68 gençliğinin saygı duyduğu bir devrimci olan Atatürk bugün solun bir kısmının nefret ettiği kişi haline getirilmiştir.
mustafa kemale yaptığım eleştirilerimin akit'i savunduğum anlamı çıkarılmasın. akitin yaptıklarının eleştiri olmadığını, hakaret olduğunu düşünüyorum. benim söylemek istediğim mustafa kemale solun nasıl bakması yönünde.
Mustafa Kemal burjuva devrimcisidir, zamanının ilerici bir lideriydi. Mustafa Suphi'nin ölüm emrini onun verdiğine dair hiçbir kanıt yok, emri Mustafa Kemal vermiş olsa da zamanının ilericisi olduğu ve devrimci bir lider olduğu gerçeği değişmez. Bunu sadece Türkiye solcuları söylemiyor, zamanının Sovyet liderleri de onun hakkını veriyor.
Dün 10 Kasım vesilesiyle Türkiyede sosyalist solun Mustafa Kemalle ilişkisinin durumunu yeniden gözlemleme imkanımız oldu.
AKP iktidarının hayli mevzi kazandırdığı gericilik karşısında, özellikle 2013 Haziranındaki Gezi Direnişinin de büyük etkisiyle, sosyalist solun Mustafa Kemal konusunda daha sağlıklı bir tutuma doğru ilerlediğini söylemek mümkün. Sağlıklı tutumdan kastımız ise, Mustafa Kemali, tıpkı diğer benzerleri gibi, bir bütünlük ve tarihsel çerçeve içinde anlamak, Türkiyenin son derece özgün bir kesitinde gerçekleşen ileri sıçrayışın önder figürü olarak kavramak.
Öte yandan, hala kat edilmesi gereken bir mesafe olduğu açık. Bu anlamda sosyalistler arasındaki sağlıksız tutumların tümüyle geride bırakıldığını söylemek mümkün değil. Hal böyle olunca, Mustafa Kemalin tarihsel niteliğiyle ilgili birçok başlık, hiçbir yöntemsel ve tarihsel titizlik emaresi göstermeden orta yere boca ediliyor.
Eğer konu sadece tarih disiplininin bir gündemi olarak kalsaydı, buna benzer yazılar yazmak da gerekmezdi muhtemelen. Ancak Türkiyenin içinden geçtiği dönemde, Mustafa Kemalin yerli yerine oturtulması, bu konuda sağlıklı bir yaklaşımın geliştirilmesi aciliyet kazanıyor. Daha açık bir deyişle, AKP karanlığı karşısında ilerici güçlerin buluşacağı bir mücadele cephesinin tarifi için, Mustafa Kemal figürü ile nasıl bir ilişki kurulacağı önem taşıyor.
Konunun tarihsel zeminini uzun uzadıya tekrar etmenin gereği yok: Mustafa Kemal, gerici bir imparatorluk düzeninin çöküşünün, emperyalist sömürgecilik girişimi ile kesiştiği ve burjuva ilericiliğinin barutunu tüketmek üzere olduğu bir dönemde bağımsızlık ve çağdaşlık ekseninde gerçekleşen ileri atılımın önderidir. Bu anlamda, Mustafa Kemalin ve yönettiği hareketin burjuva niteliği tarihsel bir olgudur ve kendi özgünlüğü içerisinde son derece tutarlıdır.
Mustafa Kemalin önderi olduğu atılımın, hızla burjuvazinin sınıf çıkarlarından ibaret bir çizgiye sabitlenmesi de aynı ölçüde tutarlı sayılmalıdır. Burjuva Kemal, bir ahlaki düşkünlüğün ya da ihanetin simgesi değil, tarihsel ve toplumsal koşulların ürünüdür. Tıpkı, laikliğin, bağımsızlıkçılığın, anti-emperyalist mücadelenin ya da çağdaşlığın, Mustafa Kemalin himmeti değil, bir parçası ve önderi olduğu tarihsel ve toplumsal sürecin ürünleri olması gibi. Bu, bir bütünlüktür ve ayrıştırılmasının vahim sonuçları vardır.
Bu noktadan sonrası ise, söz konusu bütünlüğü daha ileri bir noktaya taşımak ya da aşmak isteyenlerle yerinde tutmak, hatta geriye çekmek isteyenler arasındaki mücadelenin konusudur bir bakıma. Mustafa Kemalin ve onun önderlik ettiği burjuva devrimi sürecinin ilericiliğinin herhangi bir karmaşaya düşmeden saptanması bu nedenle önemlidir.
Mustafa Kemal, hem ürünü hem de önderi olduğu tarihsel ve toplumsal süreç nedeniyle ve zaman zaman radikalleşen bir yıkıcılıkla ardında bıraktığı saltanat/hilafet düzenine kıyasla ilericidir, ilerici bir mirastır. Onun burjuvalığı ya da ulusçuluğu ile ilericiliği arasında bir ayrım yapmak, tarihi işimize geldiği gibi parçalara ayırmak mümkün olmayacağına göre, imkansızdır. Türkiyede sosyalist solun bazı kesimleri, bu imkansızlığı zımni olarak kabul etmiş, burjuvalığı ve ulusçuluğu nedeniyle Mustafa Kemalin ilericiliğinden de vazgeçmiştir. Tersi de söz konusudur tabi; ilericiliğinin mutlaklaştırılması ölçüsünde, burjuvalığı ve ulusçuluğu sineye de çekenler de olmuştur.
O halde, tarihsel zemin ilericilik ve gericilik, saltanat ve cumhuriyet, taassup ve aydınlanma ekseninde genişçe parçalara bölündüğünde, sosyalistler ile Mustafa Kemal aynı taraftadır. Bizim Mustafa Kemal ile kavgamız, ilericiler arasındaki bir sınıf kavgasıdır. Saltanat, hilafet, kulluk sevdalılarıyla karşı karşıya geldiğimizde ise, tarihin aynı safında yer aldığımız açıktır.
İstersek, Mustafa Kemali bizim ilericiliğimizin en geri çizgisi olarak tarif edebiliriz. Ya da Yalçın Küçükün deyişiyle, bir adım bile gerisine çekilmeyeceğimiz bir sınır hattı olarak.
Tarihin çok özel bir uğrağında kabaran ilerici dalganın önderi ve başta gelen simgelerinden biri olarak yani.
Ve bugün, tersinden, yine tarihimizin çok özel bir uğrağından geçiyoruz. Azgın bir sel gibi saldıran gerici bir dalgayla ve onun hem önderi hem de simgesi olan Erdoğan iktidarı ile göğüs göğüse savaşıyoruz.
Bu karşı-devrimci saldırıyla mücadele ederken ayağımızı basacağımız tarihsel zeminde Mustafa Kemal, bir simge olarak da bir tarihsel gerçek olarak da karşımıza çıkmaktadır.
Üstelik bu karşılaşmanın, tarihsel arka planından çok, güncel belirişleri önemlidir. Yani, Mustafa Kemal vesilesiyle karşı karşıya geldiğimiz şey, yalnızca bir tarihsel mirasın bugüne uzanan uçları değil, daha ziyade Türkiyede AKP gericiliğine direnen cumhuriyetçi/seküler kesimlerin talep ve beklentileridir.
Bu talep ve beklentiler ile sosyalistlerin talep ve beklentileri, ilericilik paydasında örtüşmektedir. Hatta, Kürt özgürlükçülüğünün talep ve beklentileri de, kabullenmek kimilerine zor gelse de, aynı ilerici paydanın bileşenidir.
O halde, Mustafa Kemalin, bugünün Türkiyesinde gerici karanlığın saldırısı karşısında ortak bir mücadeleyi becermesi gereken ilerici güçlerin bir araya gelmesinin önündeki bir engel olmaktan çıkarılması elzemdir. Böylesi bir ortak mücadelenin hem fikri hem de fiili öncülüğüne soyunan sosyalistlerin ise, bu engelin aşılmasında özel bir role ve göreve sahip olduğu da açıktır.
Bu rol ve görevin başarılması için de öncelikle sosyalist solun Mustafa Kemalle sağlıklı, tarih bilinci ile bütünleşmiş bir yaklaşımı içselleştirmesi gereklidir.
Burjuva Kemal ya da ulusçu Kemal ise, kendisini zaten her adımda hatırlatacaktır. Bunun unutulmasından endişe edip, sürekli aynı satırın altını çizmenin önemi yoktur.
İstersek, Mustafa Kemali bizim ilericiliğimizin en geri çizgisi olarak tarif edebiliriz. Ya da Yalçın Küçükün deyişiyle, bir adım bile gerisine çekilmeyeceğimiz bir sınır hattı olarak.
Yazının her tarafına katılıyorum, M.Kemal hakkında yapılan yorumlar içinde bence en güzeli. Alıntı daha da hoşuma gitti. Yalçın Küçük yerinde bir yorumda bulunmuş.
Sitemiz Bir Paylasim
Forum sitesidir Bu nedenle yazı, resim ve diğer materyaller sitemize
kayıtlı üyelerimiz tarafından kontrol edilmeksizin eklenebilmektedir. Bu
nedenden ötürü doğabilecek yasal sorumluluklar yazan kullanıcılara
aittir. Sitemiz hak sahiplerinin şikayetleri doğrultusunda yazı ve
materyalleri 48 Saat içerisinde sitemizden
kaldırmaktadır.
Bildirimlerinizi info@solpaylasim.com adresine
yollayabilirsiniz.
