Dünya Emekçi Kadınlar Günü, 8 Mart 1857de ABDde greve giden dokuma işçisi kadınların ve 8 Mart 1917de Şubat Devrimi'nin kıvılcımını çakan Petrogradlı dokuma işçisi kadınların anısına kutlanıyor.
Bugün dünyanın dört bir yanında binlerce kadın, 156 yıl önce greve giden New Yorklu kadın dokuma işçilerinin, 1917de Şubat Devriminin fitilini ateşleyen Petrogradlı kadın emekçilerin mücadele gününü kutluyor.
New Yorkta 40 bin yiğit kadın 8 Mart 1857de New Yorkta bir dokuma fabrikasında çalışan 40 bin işçi, 16 saatlik işgününün 10 saate indirilmesi ve ücretlerde artış yapılması talebiyle greve başlamıştı. 40 bin kadın işçinin örgütlediği bu grev o zamana kadar ki en kitlesel kadın eylemlerinden biriydi. Eylemi durdurmak isteyen polis kadın işçilere saldırmış, fabrika yönetiminin de desteğiyle binlerce işçinin fabrikaya kilitlenmişti. Bu sırada çıkan yangında içeride kilitli kalan işçilerden 129u yanarak can vermişti.
Olaya ABD basınında neredeyse hiç yer verilmemiş, fabrika yönetiminin ve polisin tavrı halktan gizlenmeye çalışılmıştı. Buna rağmen, işçilerin cenaze törenine 100 bini aşkın kişi katılmıştı.
Clara Zetkin ve kadın mücadelesi Kadınlar günü ilk olarak 1909 yılında Amerikan Sosyalist Partisinin çağrısıyla Şubat ayının son Pazar gününde kutlanmıştı. Bugün düzenlenen gösterilere katılan kadınlar, seçme ve seçilme hakkının yanı sıra çalışma koşullarının iyileştirilmesini talep etmişti. Ancak bu gün Amerikada bazı kentlerde düzenlenen eylemlerle sınırlı kalmış, uluslararası bir boyut kazanmamıştı.
1910 yılında Kopenhagda gerçekleştirilen İkinci Enternasyonale bağlı Sosyalist Kadınlar Konferansında kadın ve emek mücadelesi masaya yatırılmıştı. Almanya Sosyal Demokrat Partisinden Clara Zetkin, bu konferansta yaptığı konuşmada kadınlar için bir mücadele günü belirlenmesi gerektiğini söylemişti. Zetkinin önerisi kabul edilmiş, her ülkenin sosyalist kadınlarının her yıl aynı gün, kendi ülkelerinin işçi sınıfı örgütleriyle mutabakat içinde bir kadınlar günü düzenlemesi kararlaştırılmıştı.
1910'da Kopenhag'da gerçekleştirilen Sosyalist Kadınlar Konferansı
Söz konusu yıllarda neredeyse hiçbir ülkede kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmemişti. Bu sebeple, pek çok ülkede eş zamanlı kutlanacak bu günün temel olarak kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi için bir mücadele günü olarak düzenlenmesi karara bağlanmıştı.
Bu gün, dünyanın neresinde olursa olsun kadınlara uygulanan sömürü ve baskıya karşı mücadeleyi yükseltme amacını taşıyordu. Kadınların seçme ve seçilme hakkını alması, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve emperyalist savaşa karşı mücadele, bütün dünya kadınlarının ortak mücadele ilkelerinin başında yer almaktaydı.
Ve kadın sokağa çıkıyor Uluslararası anlamda ilk emekçi kadınlar günü 19 Mart 1911de düzenlendi. Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçrede gösterilere katılan on binlerce kadın seçme ve seçilme hakkının yanı sıra kadınlara iş ve mesleki eğitim verilmesi, çalışma alanlarında kadın-erkek eşitliği sağlanmasını talep etti.
Bir kadın yazar 1911deki gösterileri anlattığı yazısında şu ifadeleri kullanmıştı:
İlk Uluslararası Kadınlar Günü 1911de gerçekleştirildi. Başarısı, beklenenin çok üstündeydi. Her yerde toplantılar düzenlendi. Küçük yerleşimlerde, hatta köylerde bile salonlar öyle tıklım tıklımdı ki kadınlar toplantılara katılan erkeklerden kendilerine yer vermelerini istedi. Bu gün kesinlikle çalışan kadının ne kadar militan olduğunun ilk göstergesi oldu. Erkekler evde çocuklarıyla kalırken kadınlar toplantılara koştu. Hatta o gün yaklaşık 30 bin kişinin katıldığı sokak gösterilerinde polis pankartları toplamaya karar vermişti, ancak kadınlar polise direndi.
Sonraki yıl Fransa, Hollanda ve İsveç de kadınların mücadele gününü kutlamaya başladı. Yapılan gösterilerde kadınların gündeminde her an patlak vermesi muhtemel olan dünya savaşı vardı.
1913te 8 Martta düzenlenen kadınlar günü Rusyada da kutlandı. Çarlık Rusyası şartlarında açık gösteri düzenlemenin neredeyse imkansız idi. Ancak birkaç yıl sonra devrim saflarında savaşacak öncü sosyalistler, kadınlar gününün gizli etkinliklerle kutlanmasını, iki yerel işçi gazetesinde günün anlam ve önemini anlatan yazılar yayınlanmasını sağladılar. Hatta bu yazılarda Clara Zetkinin dayanışma duygularını ilettiği ifadelere yer verdiler.
Bir kadın yazar 1920de yazdığı bir yazıda, 1913te gerçekleşen Rusyadaki ilk kadınlar günü kutlamasını şu sözlerle anlattı:
O karanlık yıllarda toplantı yapmak bile yasaktı. Fakat Petrogradda partili kadınlar Kadın Sorunu başlıklı bir etkinlik düzenledi Bu illegal bir etkinlikti ama salon tıklım tıklım doluydu. Parti üyeleri konuşmalar yaptı. Fakat bu gizli toplantı polis baskını ile yarıda kesildi ve konuşmacıların çoğu tutuklandı. Bu etkinlik Çarlık baskısı altında yaşayan Rusyadaki kadınların Uluslararası Kadınlar Gününe katılımı ve desteği açısından önemliydi. Bu Çarlık hapishanelerinin, idam sehpalarının Rusyadaki işçilerin mücadele ruhunu öldüremeyeceğinin, Rusyada bir şeylerin sarsılmakta olduğunun ilk işaretiydi.
Neden 8 Mart? Pek çok ülkede kutlanacak bu gün için ortak amaç ve ilkeler ortaya konmuş olsa da kesin bir tarih belirlenmemişti. Her yıl ilkbahar aylarında farklı tarihlerde kutlanan kadınlar gününün 8 Martta kutlanması kararıysa 1921de Moskovada yapılan Üçüncü Uluslararası Kadınlar Konferansında alındı.
Bu kararla 8 Mart 1857de yaşamını yitiren 129 kadın işçinin ve 8 Mart 1917de Şubat Devriminin fitilini ateşleyen grevleri başlatan, ekmek ve barış sloganıyla sokaklara dökülen Petrogradlı dokuma işçisi kadınların anısına 8 Mart, Dünya Emekçi Kadınlar Günü olarak kutlanmaya başlandı.
Sovyetlerde 8 Mart Ekim Devriminin ardından Sovyetler Birliğinde 8 Mart coşkuyla kutlanan bir mücadele gününe dönüşmüştü. Bununla birlikte kadınların sosyal ve siyasi yaşama katılması, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması yönünde pek çok düzenlemeye imza atılmıştı.
Emekçi Kadınlar Gününün tarihinin sabitlenmesi ile Sovyetler Birliğinde ve daha sonra kurulan tüm sosyalist devletlerde bu gün resmi tatil ilan edildi.
Faşizme karşı, barış için İzleyen yıllarda kadınlar 8 Martlarda ülke ve dünya gündemi ile gelişen olumsuzlukları da protestolarına konu etti. 1937de İspanyada kadınlar 8 Martta kitlesel gösterilerle faşist Franco rejimini protesto etti. womenagainstvietnam_0.jpg8 Mart 1943te ise İtalyada kadınlar Mussolini yönetimini hedef alan gösteriler yaptı.
Tıpkı 1940larda İkinci Dünya Savaşında savaşmak üzere çocuklarını asker göndermek istemeyen Avrupalı kadınlar gibi, 1960larda da ABDli kadınlar Vietnam Savaşına oğullarını göndermek istemediklerini dile getirdi.
BM kabul etti ama Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 8 Martın Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmasını, kutlamaların başlamasından yıllar sonra, 1977 yılında kabul etti. Ancak BM, bu günü kadınların mücadele günü olarak göstermekten geri durdu. BMnin ilgili kararında günün tarihçesine değinilmedi. Hala BMnin internet sitesinde günün tarihine ilişkin bölümde, günün 8Mart 1857de New York'ta ölen dokuma işçilerin anısına düzenlendiği yazılmadı.
Türkiyede ilk kutlama TKPli kadınlardan Türkiyede ise 8 Mart ilk kez 1921 yılında Mustafa Suphi ve 14 arkadaşının öldürülmesinin ardından Ankara yakınlarında bir bağda gerçekleştirilen anma toplantısında Türkiye Komünist Partisi üyesi kadınlar tarafından kutlandı. TKPli kadınlar 8 Martın Emekçi Kadınlar Günü" adıyla kutlama kararı almıştı.
1975 yılında kurulan İlerici Kadınlar Derneği, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Gününü ilk kez yaygın olarak ve sokaklarda kutlamaya başladı. İKD, her yıl 8 Martta pek çok kentte kitlesel etkinlikler düzenledi.
Türkiyede 12 Eylül 1980 darbesinin sonrasında dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmadı.
---
Bugün 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü Türkiyede ve pek çok ülkede emekçi kadınların mücadele günü olarak sokaklarda, meydanlarda binlerce kişi tarafından kutlanıyor.
Tarih hep ileri doğru akar, bu akış lineer bir doğrultuda olmasa bile. Kısa dönemli geriye dönüşler, bu geriye dönüşün getirdi acılar,yoksulluklar ve yoksunluklar hep olacaktır. Cumhuriyet Türkiye'si de özellikle AKP iktidarında böyle bir süreç yaşıyor. Aydınlanma ve laiklik düşmanı gerici bir zihniyet Türkiye'yi ortaçağ karanlığına döndürmek için her yolu deniyor ve bu konuda epey bir mesafe aldığı da doğrudur. Ama, denildiği gibi, bu gerici yöneliş hiçbir zaman kalıcılık taşımayacaktır. Acılar da öyle; birikecek ve sevince dönüşecektir. Yılmaz Güney'in bir sözü aklıma kazınmış. ''Acılar birikir sevinç olur yeğenim'' diye sesleniyordu, parmaklıklar ardından. Öyle! Kadınlarımızın da çektiği acılar, bu gerici zihniyetin yönetiminde akıttığı kanlar, gördüğü eziyetler, elbet bir gün sona erecektir. Yeter ki, üzerimize düşeni yerine getirmekten kaçınmayalım.
8 Mart emekçi kadınlar günü bütün kadınlarımıza kutlu olsun.
Kadınlarımız
Toprak öyle bitip tükenmez, /dağlar öyle uzakta,
sanki gidenler hiçbir zaman
hiçbir menzile erişemeyecekti.
Kağnılar yürüyordu yekpare meşaleden tekerlekleriyle
Ve onlar
ayın altında dönen ilk tekerlekti.
Ayın altında öküzler
başka ve çok küçük bir dünyadan gelmişler gibi
ufacık kısacıktılar
ve pırıltılar vardı hasta kırık boynuzlarında
ve ayakları altından akan
toprak,
toprak,
ve topraktı.
Gece aydınlık ve sıcak
ve kağnılarda tahta yataklarında
oyu mavi humbaralar çırılçıplaktı.
Ve kadınlar
birbirlerinden gizleyerek
bakıyorlardı ayın altında
geçmiş kafilelerden kalan öküz ve tekerlek ölülerine.
Ve kadınlar
bizim kadınlarımız:
korkunç ve mübarek elleri
ince, küçük çeneleri, kocaman gözleriyle
anamız, avradımız, yarimiz
ve sanki hiç yaşanmamış gibi ölen
ve soframızdaki yeri
öküzümüzden sonra gelen
ve dağlara kaçırıp uğrunda hapis yattığımız
ve ekinde, tütünde, odunda ve pazardaki
ve kara sabana koşulan ve ağıllarda
ışıltısında yere saplı bıçakların
oynak, ağır kalçaları ve zilleriyle bizim olan
kadınlar,
bizim kadınlarımız
şimdi ayın altında
kağnıların ve hartuçların peşinde
harman yerine kehriban başlı sap çeker gibi
aynı yürek ferahlığı,
aynı yorgun alışkanlık içindeydiler.
Ve onbeşlik şaraplenin çeliğinde
ince boyunlu çocuklar uyuyordu.
Ve ayın altında kağnılar
yürüyordu Akşehir üzerinden Afyon`a doğru
Nazım Hikmet
Bu ileti en son melnur
tarafından 08.03.2016- 20:55 tarihinde, toplamda 2 kez değiştirilmiştir.
Sitemiz Bir Paylasim
Forum sitesidir Bu nedenle yazı, resim ve diğer materyaller sitemize
kayıtlı üyelerimiz tarafından kontrol edilmeksizin eklenebilmektedir. Bu
nedenden ötürü doğabilecek yasal sorumluluklar yazan kullanıcılara
aittir. Sitemiz hak sahiplerinin şikayetleri doğrultusunda yazı ve
materyalleri 48 Saat içerisinde sitemizden
kaldırmaktadır.
Bildirimlerinizi info@solpaylasim.com adresine
yollayabilirsiniz.
