Mezhep çatışmaları dinlerin fıtratında vardır
Ünal Özmen
 
İslam dininin farklı mezhepleri arasındaki savaş hali, tarihe Aziz Bartolomeus Katliamı olarak geçen Hıristiyan dünyasındaki mezhep çatışmalarına oldukça benziyor. Detayını anımsamayanlara Wikipedia’dan şu özet bilgiyi aktarayım: Saint Bartolomeus Katliamı, Aziz Barthelemy Günü'ne denk düşen 24 Ağustos 1572 tarihinde Fransa'da Katolikler tarafından   Protestanlara karşı gerçekleştirilen katliam. Bu katliam, Fransa ve İspanya'nın Flanderes bölgesini denetim altına almak istemesi nedeniyle Katolik ve Protestan asilzadeleri arasındaki iktidar çekişmesinden dolayı meydana gelen olaylardan biridir. (…) 24 Ağustos 1572 sabaha karşı beyaz haçlı giysileri giymiş Katolikler evlerinde uyumakta olan Protestanlara saldırdılar. Önce Paris’te başlayan katliam daha sonra bütün ülke geneline yayıldı. İki gün süren katliam sonucunda resmi olmasa da on binlerce Protestan’ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Bu olayın ardından sağ kalan Fransız asıllı Protestan soyluların tamamı dinlerini terk ederek Katolikliği kabul etmiş, halk tabakası ise İsviçre ve Almanya'ya sığınmıştı.

Beş yüz yıllık gecikmeyle de olsa benzer bir çatışma, aynı araç ve yöntemlerle Müslüman ülkelerde yaşanıyor. Sünniler Şiileri, Şiiler Sünnileri ortadan kaldırmak için eline geçirdiği her aracı her fırsatı kullanmaktan çekinmiyor. Katliamda bazen pala, kılıç gibi ortaçağ silahlarına ek olarak modern araçlar kullanılsa da çatışmanın nedeni aradan yüzyıllar geçmesine rağmen hiç değişmemiş. Değişen tek şey Hıristiyanlığın yerini Müslümanlığın alması olmuş. Denetim alanlarını genişletmek, iktidarını sürdürmek için dindaşını katleden Katolik asilzadeleri Sünni aşiret, emir, şeyh olarak okudunuz mu her şeyin tıpa tıp aynı olduğunu görürsünüz.

Ortadoğu’daki çatışmalı hali, uluslararası güçlerin yönettiğinden hareketle Müslümanlıkta mezhep çatışması olmaz diyenler, kimi İslamcılar gibi kışkırtılmış küçük grupları Müslüman’dan saymayanlar çıkacaktır. Hatta katliamcıları antiemperyalist direnişçiler olarak görenler ortaya çıkmaya başladı. Fakat hiç kimse sadece Irak’ta, 2006-2012 yılları arasında 100 bin kişinin mezhepler arası çatışmada ölmesini başka bir nedene bağlayamaz. Mezhep çatışması dinlerin fıtratında vardır. Modernleşme yolunda önemli yol kat etmiş Türkiye’nin İslamcı bir hükümet tarafından çatışmaya müdahil edilmesini de bu gerçeklikle izah edebiliriz.

Türkiye’yi sıcak çatışmanın yaşandığı Ortadoğu ülkelerinden ayıran çatışmada medya, parlamento, sivil toplum örgütleri gibi demokratik karekter taşıyan araçlar kullanılıyor olması. Sistemin kısmen çalışan ıslah edici mekanizmaları açık çatışmaya engel olmasa, katliama hazır zihniyet ziyadesiyle mevcut. Ürkütücü olan, bu zihniyetin, denetleyici/dengeleyici kurumları ortadan kaldırmak istemesidir. Böyle bir durumda, sahip olduğu iktidar olanaklarını kullanarak rakibini tümüyle ortadan kaldırma arzusu taşıdığından kuşku duymadığımız Erdoğan’ın yönettiği bir mezhep çatışması korkunç olurdu. Alevilere karşı beslediği kin, ötekileştirici dili, Gezi protestosuna verdiği tepki ve hatta aynı mezhebin aynı tarikatının farklı dergâhına sataşmasına bakılırsa Erdoğan’ın, çevresinde topladığı kalabalığı “öteki” saydıklarına karşı saldırı aracı olarak kullanmaktan çekinmeyeceğini söyleyebiliriz. Eğer hasbelkader siyasetle iştigal etmese ve yaşı da müsait olsaydı bu şahıs eminim İŞİD saflarında bir “savaşçı” olarak adını duyururdu.

Mezhep savaşları, katliama uğrayanın mağlubiyeti, yapanın galibiyetiyle sonuçlanmıyor. Duygusal bir kırılmaya yol açtığı için o an için mağlup görünende intikam duygusunun kalıcılaşmasına, giderilmesi olanaksız husumetin toplumsal kin olarak bir gün intikam hırsıyla ortaya çıkmasına yol açıyor. Mezhep savaşlarında Protestanlar büyük kayıplar vermiş; fakat aynı zamanda, üstünlüğü sağladıkları yerlerde onların da Katolikleri köpeklerine yem olarak atmalarına inançları engel olmamış. Sünnilere yönelik Bağdat’tan gelen katliam haberleri, tarihin bu sahnesinin de tekrar çekildiğini göstermiyor mu?

Birgün