Menü Üye Giriş

Şifre Sıfırla · Kayıt Ol

Sol Örgütler Neden Bölünür?

TKP’nin Merkez Komitesi’nde ayrılık çıkmış. Umarım bir bölünmeyle sonuçlanmaz ama böyle durumlarda umulanla olan genellikle birbirinin üzerine oturmaz. Umarım umduğum gibi olur!

Düzen partilerindeki ayrılıklar da zaman zaman bölünmeyle sonuçlanır ama bu genel bir durum değildir. Peki, sol örgütlerdeki ayrılıkların genelde bölünmeyle sonuçlanması nereden kaynaklanmaktadır? Bunun için tarihe uzanmak ve kaynağı oralarda aramak gerekir.

II. Enternasyonal partileri genellikle hizipler ve kanatlar barındıran partilerdi ve bence bu sağlıklı bir durumdu. RSDİP içinde de Bolşevikler uzun süre bir hizipti. I. Dünya savaşı’nın olağanüstü koşullarında Bolşevikler RSDİP içinde bir hizip olmaktan çıkıp partiye dönüştüler.

Bolşevik Partisi de (1917 Devrimi’nden sonra SBKP-B) içinde hizipler barındıran bir partiydi. Hem de İç Savaş’ın zor koşullarına rağmen. SBKP’de hizip yasağı, tuhaftır ki, İç Savaş’ın hercümerci içinde değil, İç Savaş’ın sonunda, 10. Kongre’de alındı. Bunun nedeni, tam da 10. Kongre’ye rastlayan Kronstadt ayaklanması olabilir mi? Hiç sanmam. Çünkü Kronstadt ayaklanmasında SBKP’nin içinden hiçbir hizip yer almadı. Hatta, parti içindeki en aşırı hizip sayılan Kollontay’ın liderliğindeki İşçi Muhalefeti ve bu muhalefetle aşağı yukarı aynı çizgide olan Demokratik Merkeziyetçiler, Kronstadt ayaklanmasını ezmek üzere, silahlarını omuzlayıp 10. Kongre’den Kronstadt’a gittiler, çok da kayıp verdiler. Buna rağmen, aynı kongre, bütün hizipleri yasaklama kararı aldı. Bunun bir tek nedeni vardı. O da, 10. Kongre’de alınan, Savaş Komünizmi’ni terk (ki, bu kararda Kronstadt’ın, köylülerin ürünlerine zorla el konması anlamına gelen Savaş Komünizmi’nin terk edilmesi talebinin büyük rolü vardı. Kronstadt ayaklanması ezilmiş ama aynı zamanda Savaş Komünizmi’nin terk edilmesini sağlamıştı) ve bununla bağlantılı olarak NEP (Yeni Ekonomik Politika) dönemine geçilmesi kararıydı. Artık devlet denetiminde de olsa ticarete, Nepmenler adı verilen tüccarlar kesiminin ve zengin köylülerin belli ölçülerde palazlanmasına izin verilecekti. Lenin, kapitalizme taviz olarak gördüğü böyle önlemler alınırken ve devrimci çalkantılar döneminden stabilite dönemine geçilirken parti içindeki hiziplerin (ki bunlar çoğunlukla sol eğilimli hiziplerdi) tek parti iktidarı kurmuş yönetici partiyi zorlayacağını düşündü, düzen içi istikrarla parti içindeki istikrarı bir arada düşünen böyle bir önlemi “geçici” olarak aldı. Fakat, basın özgürlüğü ve diğer özgürlükler kaldırılırken de bunların olağanüstü şartların zorladığı geçici bir önlem olduğu ileri sürülmüştü. Bütün “geçici” önlemler gibi, bu da kalıcı hale geldi.

Diğer yandan, monolitik parti yönetimi fikri, monolitik siyasi yapı anlayışının kaçınılmaz sonucuydu. Lenin, toplumda yasakladığı farklı partilerin görüşlerinin kaçınılmaz olarak yönetici partinin içinde boy vereceğini düşündü. Madem ki, toplum monolitikti, madem ki, toplumda farklı fikirlerin ifade edilmesine izin verilmiyordu, o zaman bu toplumun yönetici partisinin içinde de farklı fikirlere ve hiziplere izin verilmemeli, partinin duvarları da özenle sıvanmalı ve geçişsizlik sağlanmalıydı.

Hizip yasağına rağmen SBKP içindeki hizipler ve kanatlar fiiliyatta uzunca süre varlıklarını sürdürdüler. Stalin, 1930’lardan itibaren hizip yasağını mutlak bir yasa haline getirdi ve en sert biçimde uyguladı. Artık parti içindeki hizip mensuplarını bekleyen, ölümden ya da Gulaglardan başka bir şey değildi.

Bu Stalinist yönelim Komünist Parti’lerde giderek bir teori düzeyine bile çıkarıldı. Teorik izah şuydu: Devrimci bir proletarya partisinin tek bir doğru çizgisi olabilirdi ve bu çizgiyi de o partinin merkez komitesi temsil ederdi. Bunun dışındaki çizgiler oportünizmi temsil ederlerdi ve oportünizm, burjuvazinin ya da emperyalizmin “beşinci kolu”ydu. Dolayısıyla, parti çizgisine muhalefet eden hizipler düşmanın dolaylı ya da dolaysız işbirlikçisiydiler. Bu yüzden de hiziplerin yasaklanmasıyla kalınmamalı, bu muhalif hiziplere mensup olanlar partiden atılmalı, duruma göre de (daha özel durumlarda) yok edilmeliydiler.

Stalin aracılığıyla Komintern tarafından pratiğe konan bu gelenek bundan sonra komünist ve sol örgütlerin ortak geleneği olmuştur. Öyle ki, bu gelenek, muhalif hiziplere, Troçkist örgütlere bile sirayet etmiştir. Bugün Stalinist olsun ya da olmasın dünyadaki bütün komünist ve sol örgütler monolitik bir yönelimi sürdürmektedirler.

Bu gelenek olduğu gibi Türkiye soluna da yansımıştır. Eski TKP de hizipleri yasaklayan bir partiydi. Maocu ve Troçkist örgütler de öyle. Bu yasakçılık, özellikle bölünmenin ortaya çıktığı dönemlerde örgüt içi infazlara kadar uzanmıştır. Bunun en belirgin örneği, Dev-Sol geleneği içinde ortaya çıkan Bedri Yağan hizbinin mensuplarına karşı, bu örgütün merkez komitesi tarafından uygulanan yok etme ve ortadan kaldırma operasyonlarıdır.

Hizip yasağı, kendi teorileştirmesi için ileri sürdüğü gerekçelerin ikisinin de yanlış olması nedeniyle yanlıştır. Çünkü birincisi, tek bir “doğru çizgi” yoktur. Yani, doğruyu tek bir çizginin bütünüyle temsil etmesi hayata aykırıdır. Diyelim ki, o çizgi gerçekten de esasen “doğru”yu temsil ediyor olsun, ona karşı olan çizginin de doğruya katkıları olabilir, iktidardaki çizginin birtakım eksik noktalarını mutlaka belirtiyordur. Dolayısıyla, parti içinde farklı hiziplerin varlığı, doğruyu nakzetmez, ona katkıda bulunur. Diyelim ki, doğruyu bütünüyle iktidardaki çizgi temsil ediyor olsun, hiziplerin varlığı ve eleştirileri bu çizginin kendini daha sağlam bir şekilde var etmesine, kendini sınamasına katkıda bulunur. Karşıtını yok eden, kendini de yok etmiş olur. Diyalektikten bir araba söz eden partilerin bu derece monolitik olmaları tarihin tuhaf bir ironisidir.

Hele hele hiziplerin burjuvazinin ya da emperyalizmin “beşinci kolu” olduğu, eğer iktidar olmanın doğurduğu aşırı bir paranoya değilse, tam anlamıyla bir iktidar yalanıdır. Bu tür yalanlara bütün iktidarların başvurduğu ve kendi muhaliflerini sonuçta “vatan hainliği” ile suçladığı malumdur.

Kaldı ki, iktidardaki çizginin “doğru”luğunun garantisi nedir? Ya parti çizgisi yanlışsa veya yanlış bir yola sapmışsa ne olacak? Hizip yasağıyla, bu yanlışlığın ortadan kaldırılması ya da düzeltilmesi şansı ilelebet yok edilmiş olmaktadır. Çünkü doğruyu söyleyenler partiden atılacak ve kovalanacaktır. O zaman da parti ilelebet yanlışlığa mahkûm olacaktır.

Öte yandan, mutlak doğru diye bir şey yoktur, doğru izafidir. Bir durumda doğru olan, başka bir durumda zıddına dönüşüp yanlış hale gelebilir. Ayrıca, “bir ikiye bölünür” diyalektik kuralının sonucunda, “dikensiz gül bahçesi”nde olduğunu sanan “doğru çizgi” her seferinde yeniden ikiye bölünür ve hizipler (yasağa rağmen) yeniden ve yeniden ortaya çıkar.

Monolitik parti anlayışına karşı argümanlar o kadar çoktur ki, bir kitap boyutlarını bulabilir, bu yüzden burada daha fazla uzatmak istemiyorum.

Sol ya da komünist partiler, toplumdan, yenilenme ve sorgulama talep ederler ama kendilerini asla sorgulamazlar ve iyice köhnemiş teorilerini gözden geçirmeye, hatta oradan bir taş oynatmaya bile razı olmazlar. Sonuç, skolastik bir tarikat görüntüsüdür.

Topluma devrim önerenler önce kendileri bir devrim yaşamak zorundadırlar. Hadi devrimden vazgeçtik, küçük bir değişiklik ya da reform yapsalar, o bile bir ilerlemedir. Ama bu konulara değinmeye kimse cesaret edemez. Çünkü o zaman kendilerini monolitik örgütlerinin dışında bulma tehlikesi vardır.

TKP’den tersi bir örnek umalım mı? Bence umalım. Umut fakirin ekmeği.



Gün Zileli

31 Mayıs 2014

Cevap: 1
17.11.2014- 12:29

Bu konuyla ilgili neler düşünüyorsunuz? Sizce sosyalist partilerin içinde eğilimler veya hizipler olmalı mı? Eğilim ve hizipler kesinlikle engellenmeli mi yoksa eğilim ve hizip arasındaki farklılık gözetilip eğilimlere izin verilmeli eğer bireysel eğilimler örgütlenip hizip olma yoluna giderse mi tasfiye yapılmalı?

munzur  |  Cvp:
Cevap: 2
17.11.2014- 13:38

Alıntı Çizelgesi: proletersosyalist yazmış

Bu konuyla ilgili neler düşünüyorsunuz? Sizce sosyalist partilerin içinde eğilimler veya hizipler olmalı mı? Eğilim ve hizipler kesinlikle engellenmeli mi yoksa eğilim ve hizip arasındaki farklılık gözetilip eğilimlere izin verilmeli eğer bireysel eğilimler örgütlenip hizip olma yoluna giderse mi tasfiye yapılmalı?



Eğilim ile hizip arasında çok büyük farklar olduğunu düşünmüyorum. ''Eğilim'' bir grup haline davranmaya başladığında parti içinde hizbi meydana getirir. Bana göre parti ideolojisinde bir ayrışma yaratmadığı sürece bu tür farklılıklara izin verilmeli. Çok katı monolitik yapıların toplumsal tabanda bir genişlik kazanabileceğini düşünmüyorum.

solcu  |  Cvp:
Cevap: 3
17.11.2014- 20:37

Alıntı Çizelgesi: munzur yazmış

Alıntı Çizelgesi: proletersosyalist yazmış

Bu konuyla ilgili neler düşünüyorsunuz? Sizce sosyalist partilerin içinde eğilimler veya hizipler olmalı mı? Eğilim ve hizipler kesinlikle engellenmeli mi yoksa eğilim ve hizip arasındaki farklılık gözetilip eğilimlere izin verilmeli eğer bireysel eğilimler örgütlenip hizip olma yoluna giderse mi tasfiye yapılmalı?



Eğilim ile hizip arasında çok büyük farklar olduğunu düşünmüyorum. ''Eğilim'' bir grup haline davranmaya başladığında parti içinde hizbi meydana getirir. Bana göre parti ideolojisinde bir ayrışma yaratmadığı sürece bu tür farklılıklara izin verilmeli. Çok katı monolitik yapıların toplumsal tabanda bir genişlik kazanabileceğini düşünmüyorum.



Komünist yapılarda ideolojik bir tutarlılık olması bana göre monolitik yapı olmayı gerekli kılıyor. Parti içinde eğilimler olması zaman içinde hizipleşmeyi de getiriyor. Bu tür partilerin siyasete kararlı bir şekilde müdahale edebilmesi çok zor oluyor.

dayanışma  |  Cvp:
Cevap: 4
17.11.2014- 21:03

Alıntı Çizelgesi: solcu yazmış

Alıntı Çizelgesi: munzur yazmış

Alıntı Çizelgesi: proletersosyalist yazmış

Bu konuyla ilgili neler düşünüyorsunuz? Sizce sosyalist partilerin içinde eğilimler veya hizipler olmalı mı? Eğilim ve hizipler kesinlikle engellenmeli mi yoksa eğilim ve hizip arasındaki farklılık gözetilip eğilimlere izin verilmeli eğer bireysel eğilimler örgütlenip hizip olma yoluna giderse mi tasfiye yapılmalı?



Eğilim ile hizip arasında çok büyük farklar olduğunu düşünmüyorum. ''Eğilim'' bir grup haline davranmaya başladığında parti içinde hizbi meydana getirir. Bana göre parti ideolojisinde bir ayrışma yaratmadığı sürece bu tür farklılıklara izin verilmeli. Çok katı monolitik yapıların toplumsal tabanda bir genişlik kazanabileceğini düşünmüyorum.



Komünist yapılarda ideolojik bir tutarlılık olması bana göre monolitik yapı olmayı gerekli kılıyor. Parti içinde eğilimler olması zaman içinde hizipleşmeyi de getiriyor. Bu tür partilerin siyasete kararlı bir şekilde müdahale edebilmesi çok zor oluyor.



Monolitik yapılar da sorun çıkartıyor, sekter olabilmeyi gerekli kılıyor. Pek çok aydın bu yüzden parti dışında kalıyor. Monolitik yapının problemi de burada.

denizcan  |  Cvp:
Cevap: 5
17.11.2014- 22:58

Gün Zileli'nin anarşizmi savunduğunu sanıyorum. Bir kere televizyonda izlemiştim, bende böyle bir izlenim uyandırdı. Anarşist Zileli'nin parti içinde hiziplerin olmasını savunması normal. Komünist partide anarşist bir hizip olması o partiyi monolitik olmaktan çıkartır da, komünist bir parti haline getirir mi? Ya da Troçkist eğilimli bir hizip komünist partiye fayda mı getirir, zarar mı? Böyle bir partide ideolojik ve siyasi bütünlük olmaz diye düşünüyorum.

melnur  |  Cvp:
Cevap: 6
19.11.2014- 00:15

Alıntı Çizelgesi: proletersosyalist yazmış

Bu konuyla ilgili neler düşünüyorsunuz? Sizce sosyalist partilerin içinde eğilimler veya hizipler olmalı mı? Eğilim ve hizipler kesinlikle engellenmeli mi yoksa eğilim ve hizip arasındaki farklılık gözetilip eğilimlere izin verilmeli eğer bireysel eğilimler örgütlenip hizip olma yoluna giderse mi tasfiye yapılmalı?



Leninist partilerde eğilim veya hizip konuları bence ''olmalı'' ya da ''olmamalı'' şeklinde   kategorileştirilmemeli. Önemli olan Leninist partinin demokratik merkeziyetçiliğinin mutlaka korunması gerektiğinin önemsenmesi ve bu merkeziyetçiliğin de ancak ayaklanma gibi koşullarda esnetilebileceğidir. Lenin sanırım 1903'te partide muhalefete düştüğünde hiziplerin olması gerektiğini savunmuş, devrimden sonra hiziplerin ''can sıkıcı'' muhalefetine karşı da ''bunları partiden atın'' diyerek hizipleşmeye karşı tavır almıştır. Ayaklanma dönemlerinde ise partinin üye alımında esneklik sağlanıyordu. Bu sürecin anlaşılması için partinin Lenin gibi bir otoritenin liderliğinde olduğunu da göz ardı etmemek gerek.

Leninist partide merkeziyetçiliğin korunması gerektiğini düşünüyorum. Bu konuda uzunca bir zamandır bu niteliğin artık kaldırılması ve partinin aşağıdan yukarıya demokratik mekanizmalarla yapılandırılması gerektiği de savunuluyor. Ben buna katılmıyorum. Parti içinde eğilim ve hizipler belli dönemler için olabilir; partinin merkeziyetçi yapısında ve ideolojik-siyasi mücadelesinde sıkıntılar yaratıyorsa tasfiye edilmelidir diye düşünüyorum.



bedrettin  |  Cvp:
Cevap: 7
19.11.2014- 22:45

Küçük bir çekirdek kadronun hakim olduğu bir partinin günümüz koşullarında yığınlarla buluşması nasıl mümkün olacak? Böyle bir parti leninist bir parti olduğu iddiasında bulunsa bile kitlelerin öncüsü nasıl olabilecek? Çekirdek kadroyla ideolojik ve siyasi yönden farklılaşmalar yaşayanların kuracakları partilerle birlikte o ülke sol partiler enflasyonu yaşamaz mı? Türkiye'de çok sayıda parti ve örgüt olmasının nedeni bence bu.

umut  |  Cvp:
Cevap: 8
20.11.2014- 14:53

Alıntı Çizelgesi: bedrettin yazmış

Küçük bir çekirdek kadronun hakim olduğu bir partinin günümüz koşullarında yığınlarla buluşması nasıl mümkün olacak? Böyle bir parti leninist bir parti olduğu iddiasında bulunsa bile kitlelerin öncüsü nasıl olabilecek? Çekirdek kadroyla ideolojik ve siyasi yönden farklılaşmalar yaşayanların kuracakları partilerle birlikte o ülke sol partiler enflasyonu yaşamaz mı? Türkiye'de çok sayıda parti ve örgüt olmasının nedeni bence bu.



Büyük ve her görüşten insanın içinde bulunduğu bir parti kitlesellik kazansa bile nasıl komünist kalacak?

Tam Sürüme Geç »
 phpKF Mobil Android Uygulaması Kullanın [X]