Felsefenin tarihi, diğer bir deyişle insanlığın tarihi, materyalizm ile idealizmin çatışmasıdır. Dinler ise tarihin belirli bir evresinde ortaya çıkmış olup, idealist düşünce tarzının bir türüdür. Yani materyalizm dinlerden daha eskidir. Hatta tüm idealist düşünceden daha eskidir. İlk insan topluluklarının materyalist olduğuna da kuşku yoktur.

Din düşmanlığı konusuna gelince, hiç kuşkusuz kitleleri bilinçlendirmek için öncelikle felsefi tartışmalar değil, somut ekonomik tartışmalar açmak daha iyi sonuç verir. Bunu bilinç düzeyi en altta olan kesimler için söylüyorum. Din konusuna girmek ise, dincilerin sahtekarlıklarını ortaya koyarak yapılabilir, laikliğin önemine değinilir v.b.

Sol sempatizanı olan kesimler arasında ise, tabii ki diyalektik materyalizmi konuşacaksınız, tartışacaksınız, onu herkese öğretecek ve benimseteceksiniz. Dine karşı çıkmadan bu yapılır mı?

Solcular din düşmanlığı yapmazlar. Sadece bu konuda da değil, solcuların sanıldığı gibi pek çok şeye karşı ilgileri de düşmanlık kavramıyla açıklanamaz. Eğer ille de düşmanlık olarak niteleyeceksek, solcuların tek bir ''düşmanlığı''   vardır, o da özel mülkiyetin bizatihi kendisidir. Yani üretimin çağımızda yoğun bir toplumsallaşma yaşamasına karşın, mülkiyetinin özel nitelikte olması ve giderek daha da merkezileşmesi solcular için en temel karşıtlık biçimidir ve öyle olmalıdır. Marks-Engels döneminden beri böyle.

Solcular din konusunda düşmanlık ve yasak gibi bir duruş sergilemezler. Savundukları laikliktir. Toplumsal hayatın akıl ve bilim tarafından düzenlenmesi ve dinlerin ve her türlü inancın kişinin özel alanında kalmasıdır. 1870'lerde bile Paris komünü sırasında Blanki'nin dinleri yasaklama söylemine ilk karşı çıkan Engels'tir. Ve bu yasaklama düşüncesinin 'aptalca'' olduğunu söylemiştir. Lenin'in de benzer ifadeleri var.

Dinler Marks'a göre sadece 'kitlelerin afyonu'' değildir ve aynı zamanda ''ruhu olmayan dünyanın ruhu'dur. Marks bu dünyada mutlu olmayan insana gerçek olmayan bir mutluluk duygusu verdiği ve onu gerçeklikten soyutladığı için eleştirir din'i.

İnsanın dinlerden kurtulması ve insan aklının özgürleşmesi öncelikle ürettiğine olan yabancılaşması sorunundan kurtulmasına bağlıdır. Bu konu da karşımıza yine özel mülkiyet sorununu getirmektedir. Özel mülkiyetten kurtulamadıkça insan aklının yığınsal olarak özgürleşmesi de mümkün olmayacak ve dinler hala ''ruhu olmayan dünyanın ruhu'' olarak kalmaya devam edecektir. Burada sola ve solculara düşen görev laikliğin önemini kavramak ve mücadeleyi de bu eksende sürdürmeye çalışmak olmalıdır.

Sol sempatizanı olan kesimler arasında ise, tabii ki diyalektik materyalizmi konuşacaksınız, tartışacaksınız, onu herkese öğretecek ve benimseteceksiniz. Dine karşı çıkmadan bu yapılır mı?

Solcular din düşmanlığı yapmazlar

Buradan anlaşılması gereken, din düşmanlığı yapmadan dine karşı çıkmak mı? Laikliği önemi de burada yatıyor sanırsam.

Evet öyle; din konusuna eleştirel yaklaşım başka bir şeydir, o dinlerin inançlı kesimini ''düşman görmek' veya onların inançlarını örseleyecek tutum ve söylemler içinde olmak başka bir şeydir. Bunlar birbirlerine karıştırılmamalıdır. Bunun çözümü de siyasi alanda laikliği savunmaktan ve dinlerin her ne olursa olsun toplumsal ve siyasal alanda yaygınlık kazanmasının karşısında olmaktan geçmektedir.