Kayıtlar AKP’yi sıfırlamak için

Suriye’ye yönelik müdahale planının tartışıldığı ve 13 Mart’ta yapıldığı iddia edilen toplantının ses kayıtları, Türkiye ve ABD’nin Suriye konusunda anlaşmazlığının büyüdüğü bir dönemde yayımlandı.

Ali Örnek

Suriye müdahalesi başladığında Katar ve Türkiye, ABD’yi Esad’ın Libya’daki gibi kısa süre içinde askeri yöntemlerle devrilebileceğine ikna etmişti. Yabancı ülkelerden getirilen binlerce savaşçı Türkiye’de eğitildikten sonra, silahlandırılarak Suriye’ye sokuldu. Kısa sürede bu militanlar, başta Türkiye’ye açılan sınır kapılarını ve ardından Halep-İdlib hattının büyük bir kısmını ele geçirdi. Ancak bu plan, bir yıl sonra duvara tosladı. Militanlar sağlanan tüm yardımlara rağmen yol alamadı.

Duvara toslayan proje, silahlı muhalefet kanadında başından beri var olan ayrılıkların derinleşmesine neden oldu. Özellikle yabancı savaşçılar ve aynı çizgiye sahip Suriyeliler, ayrı gruplar oluşturdu. Kuzeyde, militanlar arasında büyük bir güç savaşı başladı.

Türkiye ve Katar bu süre zarfında, sadece Esad’ın devrilmesine odaklandığından, El Kaide bağlantılı grupları desteklemeyi sürdürerek kaosun daha da derinleşmesine neden oldular. Ancak El Kaide’nin varlığının artık saklanamayacak boyutlara ulaşması, Suriye yönetiminin uluslararası arenada meşruiyetini artırdı. Mayıs ayında ABD yönetimi bölgedeki tüm müttefikleriyle tek tek görüşerek, savaşan gruplar üzerindeki kontrolün artırılması için çabaladı. Önce Katar, Suriye dosyasından alındı ve Suudi Arabistan bu konuda görevlendirildi. Ardından Türkiye’nin sahadaki inisiyatifi azaltıldı.

Katar yönetimi bu sürece hızla uyum sağladı. Haziran ayında Katar’da yaşanan taht değişikliğinin ardından, Mısır’da destekledikleri Müslüman Kardeşler ordu tarafından devrildi. Ancak AKP aynı uyumu sağlayamadı. Hükümetin “Esad gitsin de yerine kim gelirse gelsin” şeklinde özetlenebilecek dış politikası sürdü.

ABD’nin 2013 Ağustos’unda dış müdahale planını rafa kaldırmasında Türkiye’nin Washington’a rağmen attığı adımların payı büyük. Ankara’nın silahlandırdığı El Kaide ve bağlantılı grupların sahadaki “muhalefet” adına tek güç olmaları, ABD yönetimi ve İngiltere gibi köklü müttefiklerinin “saldırı” kararında tereddüte düşmelerine yol açtı.

Eylül’de ABD ile Rusya’nın vardığı mutabakatla, dış müdahalenin rafa kaldırılması ikinci bir dönüm noktasını oluşturuyor. Artık ABD, Suriye’ye yönelik “yıpratma savaşı”nın tümüyle kendi kontrolünde olmasını istiyor. Cenevre-2 görüşmeleri devam ederken ABD yönetimi, bu nedenle müttefiklerin toplayarak sahadaki silahlı grupları kategorilere ayırdı. Birinci grup “kırmızılar”, yani asla desteklenmemesi gereken El Kaide bağlantılılar. İkinci grup “beyazlar”. Bölgedeki müttefiklerin görüş ayrılıklarına rağmen, bu gruba destek vermesini istiyor Washington. Bu grupta şu anda Türkiye’de yaşayan Cemal Maruf komutasındaki Suriye Devrimciler Cephesi var. Maruf’un yanı sıra güneyde de Ürdün’de ABD yönetimi bir ordu oluşturuyor. Bu grubun hedefleri arasında Esad yönetimine karşı savaşmak kadar “kırmızıların” tasfiyesi de var. Bu nedenle El Kaide’nin Suriye kolu El Nusra Cephesi önceki gün “Güneyde bize karşı 20 bin kişilik bir ordu oluşturuluyor” açıklamasını yaptı.

Üçüncü grupta ise Türkiye’nin doğrudan desteğini alan “yeşiller”, yani radikal İslamcı gruplar bulunuyor. Özellikle Ahraru’ş Şam ve Tevhid Tugayı gibi örgütlere karşı ABD tasfiye sinyali vermiyor. Ancak Washington “yeşiller beyazlaşana kadar” silah yardımının durdurulmasını istiyor.

Türkiye ise son Kesab saldırısıyla muhtemelen Washington’un sabrını taşıran son hamleyi yaptı. Nitekim Türkiye tarafından aktif destek sağlanan bu saldırının başını “kırmızılar” ve “yeşiller” çekiyor. Yani Türkiye “kırmızıların” kalmasında ısrar ederken, “yeşillerin” “beyazlaşmasını” değil bilakis “kırmızılaşmasını” sağlamaya çalışıyor.

Kayıtlarda ABD ordusunun güneyde bir uçuşa yasak bölge planı yaptığından bahsediliyor; ancak Ankara bu gelişmeyi kendi müdahalelerinin önünü açacak bir adım olarak okuyor.

Kayıtları kim sızdırdı?
Kayıtları kimin sızdırdığı ise büyük bir muamma. Ancak “kime yaradığı” sorusunun cevabı, kaynağa dair ipuçları veriyor.

Kayıtların ABD tarafından sızdırıldığı güçlü bir ihtimal... Ancak ihmal edilmemesi gereken bir diğer ihtimalse, kayıtların Rusya tarafından sızdırılmış olabileceği. Rusya, Ukrayna krizinde ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı’nın Kiev’deki Büyükelçi’yle yaptığı görüşmeye bile ulaşabildiğini göstermişti.

Sol