Büyük Usta Yaşar Kemal hayatını kaybetti

Bir süredir yoğun bakımda tedavi gören usta yazar Yaşar Kemal yaşamını yitirdi.



Türk edebiyatının efsanevi ismi, yazar Yaşar Kemal'i hayatını kaybetti. Büyük usta bir süredir yoğun bakımda tedavi görüyordu.

Solunum güçlüğü ve kalp ritm bozukluğu sebebiyle İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi'ne kaldırılan Yaşar Kemal, 14 Ocak'tan beri tedavi hastanede tedavi görüyordu. Ünlü yazar 45 gündür kesintisiz olarak yoğun bakımdaydı. Akciğer enfeksiyonu ve ritim bozukluğu şikayetiyle Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi'ne kaldırılan Yaşar Kemal'in, bundan 1 hafta önce başka bir hastaneye gittiği ve orada tedavi gördüğü bildirilmişti.

Sol

Yaşar Kemal Biyografisi ve Eserleri

Bugün hayatını kaybeden büyük yazar Yaşar Kemal, 89 yıllık yaşamına işte bunları sığdırdı...



Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli olan Yaşar Kemal, Osmaniye’nin Kadirli ilçesine bağlı Hemite köyünde 1926’da doğdu. Öncesinde Van Gölüne yakın Ernis (bugünkü adıyla Ünseli) köyünde yaşayan ailesi, 1. Dünya Savaşı’ndaki Rus işgali nedeniyle göç ederek Osmaniye’ye yerleşmişti. Doğum yılı bazı kaynaklarda 1923 olarak geçer.

Ortaokulu son sınıf öğrencisiyken terk ettikten sonra ırgat kâtipliği, ırgatbaşılık, öğretmen vekilliği, kütüphane memurluğu, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı. 1940’lı yılların başlarında Pertev Naili Boratav, Abidin Dino ve Arif Dino gibi sol eğilimli sanatçı ve yazarlarla ilişki kurdu; 17 yaşındayken siyasi nedenlerle ilk tutukluluk deneyimini yaşadı. 1943’te bir folklor derlemesi olan ilk kitabı Ağıtlar’ı yayımladı. 1944 yılında ilk hikâyesi Pis Hikâye'yi yayımladı.



Askerliğini yaptıktan sonra 1946’da gittiği İstanbul’da Fransızlara ait Havagazı Şirketi’nde gaz kontrol memuru olarak çalıştı. 1948’de Kadirli’ye döndü, bir süre yine çeltik tarlalarında kontrolörlük, daha sonra arzuhalcilik yaptı. 1950’de Komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklandı, Kozan cezaevinde yattı.

1951’de salıverildikten sonra İstanbul’a gitti, 1951-63 arasında Cumhuriyet gazetesinde Yaşar Kemal imzası ile fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Bu arada 1952’de ilk öykü kitabı Sarı Sıcak’ı, 1955’te ise bugüne dek kırktan fazla dile çevrilen romanı İnce Memed’i yayımladı.



1962’de girdiği Türkiye İşçi Partisi’nde genel yönetim kurulu üyeliği, merkez yürütme kurulu üyeliği görevlerinde bulundu. Yazıları ve siyasi etkinlikleri dolayısıyla birçok kez kovuşturmaya uğradı. 1967’de haftalık siyasi dergi Ant’ın kurucuları arasında yer aldı. 1973’te Türkiye Yazarlar Sendikası’nın kuruluşuna katıldı ve 1974-75 arasında ilk genel başkanlığını üstlendi. 1988’de kurulan PEN Yazarlar Derneği’nin de ilk başkanı oldu. 1995’te Der Spiegel’deki bir yazısı nedeniyle İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılandı, aklandı. Aynı yıl bu kez Index on Censorhip’teki yazısı nedeniyle 1 yıl 8 ay hapis cezasına mahkûm edildiyse de cezası ertelendi.  

Şaşırtıcı imgelemi, insan ruhunun derinliklerini kavrayışı, anlatımının şiirselliğiyle yalnızca Türk romanının değil dünya edebiyatının da önde gelen isimlerinden biri olan Yaşar Kemal’in yapıtları kırkı aşkın dile çevrilmiştir. Yaşar Kemal, Türkiye’de aldığı çok sayıda ödülün yanı sıra yurtdışında aralarında Uluslararası Cino del Duca ödülü, Légion d’Honneur nişanı Commandeur payesi, Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres nişanı, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti tarafından Légion d’Honneur Grand Officier rütbesi, Alman Kitapçılar Birliği Frankfurt Kitap Fuarı Barış Ödülü’nün de bulunduğu yirmiyi aşkın ödül, ikisi yurtdışında beşi Türkiye’de olmak üzere, yedi fahri doktorluk payesi aldı.

Eserleri

Öykü

Sarı Sıcak, 1952

Bütün Hikâyeler, 1975.



Roman

İnce Memed, 1. cilt, 1955; 2. cilt,1969; 3. cilt, 1984; 4. cilt, 1987

Teneke, 1955

Orta Direk, 1960

Yer Demir Gök Bakır, 1963

Ölmez Otu, 1968

Akçasazın Ağaları / Demirciler Çarşısı Cinayeti, 1974

Akçasazın Ağaları / Yusufcuk Yusuf, 1975

Yılanı Öldürseler, 1976

Al Gözüm Seyreyle Salih, 1976

Allahın Askerleri, 1978

Kuşlar da Gitti, (uzun öykü) 1978

Deniz Küstü, 1978

Hüyükteki Nar Ağacı, 1982

Yağmurcuk Kuşu / Kimsecik I, 1980

Kale Kapısı / Kimsecik II, 1985

Kanın Sesi / Kimsecik III, 1991

Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, 1997

Karıncanın Su İçtiği, 2002

Tanyeri Horozları, 2002.

Çıplak Deniz Çıplak Ada, 2012

Tek Kanatlı Bir Kuş, 2013



Şiir kitapları

Bugünlerde Bahar İndi, 2010

Destansı Roman

Üç Anadolu Efsanesi, 1967

Ağrıdağı Efsanesi, 1970

Binboğalar Efsanesi, 1971

Çakırcalı Efe, 1972.



Röportaj

Yanan Ormanlarda 50 Gün, 1955

Çukurova Yana Yana, 1955

Peribacaları, 1957

Bu Diyar Baştan Başa, 1971

Bir Bulut Kaynıyor, 1974

Röportaj Yazarlığında 60 Yıl, 2011

Çocuklar İnsandır, 2013

Neredesin Arkadaşım, İst.: YKY, 2014

Yağmurla Gelen, İst.: YKY, 2014

Deneme-Derleme

Ağıtlar, Adana: Halkevi, 1943

Taş Çatlasa, İst.: Ataç, 1961

Baldaki Tuz, (1959-74 gazete yazıları) İst.: Cem, 1974

Gökyüzü Mavi Kaldı, (halk edebiyatından seçmeler, S. Eyüboğlu ile)

Ağacın Çürüğü: Yazılar-Konuşmalar, (der. Alpay Kabacalı) İst.: Milliyet, 1980

Yayımlanmamış 10 Ağıt, İst.: Anadolu Sanat, 1985

Sarı Defterdekiler: Folklor Derlemeleri, (haz. Alpay Kabacalı) İst.: Yapı Kredi, 1997

Ustadır Arı, İst.: Can, 1995

Zulmün Artsın, İst.: Can, 1995.

Binbir Çiçekli Bahçe, İst.: YKY, 2009.

Bu Bir Çağrıdır, İst.: YKY, 2012.

Çocuk Romanı

Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca, İst.: Cem, 1977



Sinemaya uyarlanan eserleri

Yaşar Kemal’in edebiyatımıza kazandırdığı pek çok eserin yanı sıra bazı yapıtları sinemaya da uyarlanmıştı.

Beyaz Mendil, 1955, Yön: Lütfü Akad

Namus Düşmanı, 1957, Yön: Ziya Metin

Alageyik, 1959, Yön: Atıf Yılmaz

Karacaoğlan’ın Sevdası, 1959, Yön: Atıf Yılmaz

Ölüm Tarlası, 1966, Yön: Atıf Yılmaz

Ağrı Dağı Efsanesi, 1974, Yön: Memduh Ün

Yılanı Öldürseler, 1981, Yön: Türkân Şoray

İnce Memed, 1984, Yön: Peter Ustinov

Yer Demir Gök Bakır, 1987, Yön: Zülfü Livaneli



Ödüller

Nobel Edebiyat ödülüne Türkiye’den aday olan ilk edebiyatçı olan Yaşar Kemal hayatı boyunca pek çok ödül almıştı.

1955 - “Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün” adlı röportaj dizisi ile 1955 Gazeteciler Cemiyeti Başarı Armağanı

1956 - İnce Memed ile 1956 Varlık Roman Armağanı

1966 - Teneke’den aynı adla uyarlanan oyunu ile 1966 İlhan İskender Armağanı

1966 - “Teneke” oyunu ile 1966 Uluslararası Nancy Tiyatro Festivali Birincilik Ödülü

1974 - Demirciler Çarşısı Cinayeti ile 1974 Madaralı Roman Armağanı

1977 - Yer Demir Gök Bakır ile 1977 Fransa Eleştirmenler Sendikası En İyi Yabancı Roman Ödülü

1978 - Ölmez Otu ile 1978’de Fransa’da En İyi Yabancı Kitap Ödülü

1979 - Binboğalar Efsanesi ile 1979 Fransa “Büyük Jüri” En İyi Kitap Ödülü

1982 - Uluslararası Cino Del Duca Ödülü

1984 - Fransız Legion d’Honneur Ödülü Commandeur payesi

1984 - TÜYAP Kitap Fuarı Halk Ödülü 1985 Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü

1986 - Kale Kapısı ile 1986 Orhan Kemal Roman Ödülü

1988 - TÜYAP Kitap Fuarı Halk Ödülü

1988 - Fransa Kültür Bakanlığı “Commandeur des Arts et des Lettres” Nişanı

1991 - Fransa Strasbourg Üniversitesi Onur Doktorası

1992 - 11. TÜYAP Kitap Fuarı Onur Yazarı

1992 - Antalya Akdeniz Üniversitesi Onur Doktorası

1993 - Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü

1994 - Mülkiyeliler Birliği Rüştü Koray Armağanı

1995 - Morgenavissen Jylaand-Pösten Ödülü (Danimarka)

1996 - Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce Özgürlüğü Ödülü

1996 - Kanun Sesi ile 1996 Akdeniz Yabancı Kitap Ödülü (Perpignan, Fransa)

1996 - VIII Katalunya Uluslar arası Ödülü (Barcelona, İspanya)

1996 - Lillian Hellman/Dashiell Hammett Baskıya Karşı Cesaret Ödülü (New York, ABD)

1997 - Uluslararası Nonino Ödülü (İtalya)

1997 - Kenne Vakfı Düşünce ve Söz Özgürlüğü Ödülü (Uppsda, İsveç)

1997 - Norveç Yazarlar Birliği Ödülü, Wole Soyinka ile ortak

1997 - Frankfurt Kitap Fuarı Alman Yayıncalar Birliği Ödülü

1998 - Frei Üniversitesi Berlin fahri doktora

1998 - Bordeaux Yayıncılar Birliği Yabancı Edebiyat Ödülü

2002 - Bilkent Üniversitesi fahri doktora

2003 - Z. Homerus Şiir Ödülü

2003 - Savanos Ödülü (Selanik)

2003 - Türkiye Yayıncılar Birliği Yayıncılık Emek Ödülü.

2008 - Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü

2011 - Türkiye Gazeteciler Derneği Özel Onur Ödülü

2011 - Grand Officier dans l'Ordre National de la Légion d'Honneur Nişanı

2013 - Ermeni Krikor Naregatsi Nişanı

yaşar kemal gibi bir dev bence ölmez. o sonsuza kadar yaşayacak

"İnsanın insanı sömürmesine karşı çıkın"

Kendisine verilen 'fahri doktora' unvanı için düzenlenen törene katılamayan Yaşar Kemal vasiyet niteliğinde bir mesaj yollamıştı.



(İleri - Haber Merkezi) Kasım 2014'te Bilgi Üniversitesi'nin kendisine 'fahri doktora' unvanı vermek için düzenlediği törene sağlık sorunları nedeniyle katılmayan Yaşar Kemal'in mesajı okurlarına vasiyet niteliğindeydi.

Yaşar Kemal gönderdiği mesajda şöyle demişti:

"Benim kitaplarımı okuyan;

1) Katil olmasın, savaş düşmanı olsun.

2) İnsanın insanı sömürmesine karşı çıksın. Kimse kimseyi aşağılayamasın. Kimse kimseyi asimile edemesin. İnsanları asimile etmeye can atan devletlere, hükümetlere olanak verilmesin.

Benim kitaplarımı okuyanlar bilsinler ki,

Bir kültürü yok edenlerin kendi kültürleri, insanlıkları ellerinden uçmuş gitmiştir.

Benim kitaplarımı okuyanlar yoksullarla birlik olsunlar, yoksulluk bütün insanlığın utancıdır. Benim kitaplarımı okuyanlar cümle kötülüklerden arınsınlar."

''İnsan evrende gövdesi kadar değil, yüreği kadar yer kaplar'' diyen koca çınar, Türkiye'nin   değil dünya edebiyatının en büyük yazarlarından biriydi. Işıklar yağsın üzerine

İnce Memed'den TİP'li yıllara Yaşar Kemal

Edebiyatımızın usta ismi Yaşar Kemal, ırgat katipliğinden başlayıp TİP'li yıllara, İnce Memed'e, Nobel adaylığına kadar uzanan yaşam öyküsünde geride bıraktığı onlarca değerle birlikte 92 yaşında hayata gözlerini yumdu.



Osmaniye'nin bir köyünde 1923'te (nüfus kaydına göre 1926) dünyaya gelen Kemal Sadık Gökçeli, ortaokulu son sınıfta terk ettikten sonra ırgat kâtipliği, ırgatbaşılık, öğretmen vekilliği, kütüphane memurluğu, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük gibi işlerde çalışmaya başlamıştı.

Daha o zamandan şiirler kaleme alıyordu. O şiirler, Gökçeli'nin hayatını yönlendirecek, onu yazarlığa ve 'Yaşar Kemal' olmaya sürükleyecekti.

İLK TUTUKLULUK 17'SİNDE

Gökçeli daha küçük yaşlarda muhalif bir siyasi kimlik edindi.

Bu nedenle 17'sinde ilk tutukluluk deneyimini yaşadı.

Çalışırken yazmayı sürdürüyordu.

Çok genç bir yaşta, 1943'te ilk kitabı geldi: Ağıtlar.

Bu bir folklor derlemesiydi ve Adana Halkevi tarafından yayınlanmıştı.

CUMHURİYET'LE 'DOĞAN' YAŞAR KEMAL

Bunu takiben hayatına gaz kontrol memurluğu, çeltik tarlalarında kontrolörlük, arzuhalcilik ve komünizm propagandası suçlamasıyla mahpusluk girecek, 1951'de salıverilmesinden sonra ise 'Yaşar Kemal' dünyaya gelecekti.

Bu yıl Cumhuriyet gazetesinde, ileride tüm Türkiye'nin tanıyacağı imzayla fıkra ve röportajları yayınlanmaya başladı.

Cumhuriyet serüveni 1963'e kadar sürecek, bu arada ilk öykü ve romanlarını yazacaktı.

İlk öykü kitabı 'Sarı Sıcak', ilk romanı ise Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biri olacak 'İnce Memed' oldu.

Eserlerinde Anadolu efsane ve masallarından yoğun olarak yararlanıyordu.

Ardı ardına öyküler, romanlar gelecek, Yaşar Kemal yıllar içinde efsanevi bir yazara dönüşecekti.

TİP'Lİ YAŞAR KEMAL

Yaşar Kemal ilk gençlik yıllarında benimsediği solculuğu yıllar içinde de sürdürdü.

Birçok hapis ve davayla karşı karşıya kaldı.

Kemal'in politik olarak en aktif olduğu dönemlerden biri Türkiye İşçi Partisi süreciydi.

1962'de girdiği Türkiye İşçi Partisi'nde genel yönetim kurulu üyeliği, merkez yürütme kurulu üyeliği görevlerinde bulundu.

İlerleyen yıllarda ifade özgürlüğünden Kürt sorununa birçok konuda fikirlerini kamuoyuyla paylaştı.

Edebiyatın ustası Yaşar Kemal’i kaybettik

Türkiye ve dünya edebiyatının usta kalemlerinden Yaşar Kemal yaşamını yitirdi.



Bir süredir İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi’nde tedavi gören 92 yaşındaki Yaşar Kemal hayata veda etti.

İnce Memed, Ağrı Dağı Efsanesi, Yer Demir Gök Bakır, Yılanı Öldürseler gibi onlarca kitaba imza atan, Türkiye ve dünyada birçok ödüle layık görülen edebiyatın usta kalemi Yaşar Kemal 1955 yılında yazdığı ‘İnce Memed’ romanıyla Türkiye ve dünyaya adını duyurmuştu. Yaşar Kemal’in İnce Memed’i dünya genelinde 40 dile çevrildi.

Eserlerinde Çukurova'dan beslenen Kemal, ağalık düzenini, Anadolu halkının sömürülüşünü eleştiren ve bunu eserlerinde büyüleyici bir anlatımla ortaya koydu, hayatı boyunca üretmeye hiç ara vermedi.

Kemal son romanı ‘Tek Kanatlı Kuş’u 2013 yılında yayınlamıştı.

Yaşar Kemal, Adana'nın bir ilçesi olan Osmaniye'nin Türkmen köyünde (Hemite Köyü) tek Kürt ailenin çocuğu olarak 1923'te dünyaya geldi. Asıl adı Kemal Sadık Göğceli olan usta yazarın, küçük yaşta geçirdiği kaza sonrası gözlerinden biri kör oldu. Yaşar Kemal, öğrenim hayatını ise ancak ortaokula kadar sürdürebildi.

Adana'da pamuk tarlalarında, batozlarda ırgatlık, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı. Yaşar Kemal'in 1940’lı yıllarda yazdığı şiirler ilk olarak önce Çığ dergisinde, ardından da başka dergilerde yayınlandı.

Henüz 17 yaşındayken politik nedenlerden dolayı tutuklandı. 1940’lı yılların başlarında Pertev Naili Boratav, Abidin Dino, Arif Dino gibi sanatçı ve yazarlarla ilişki kurdu. Bu yıllarda öğretmen vekilliği ve kütüphane memurluğu da yaptı.

Yaşar Kemal: Sanatım proletaryanın çıkarlarının emrinde

Hayatının geri kalan yıllarında pek çok kez baskılarla karşı karşıya kalan Yaşar Kemal sanat anlayışını şöyle tarifliyordu:

"Halka kim zulmediyorsa, etmişse, halkı kim eziyor, ezmişse, onu kim sömürmüş, sömürüyorsa, feodalite mi, burjuvazi mi... Halkın mutluluğunun önüne kim geçiyorsa, ben sanatımla ve bütün hayatımla onun karşısındayım.

Ben etle kemik nasıl biribirinden ayrılmazsa, sanatımın halktan ayrılmamasını isterim. Bu çağda halktan kopmuş bir sanata inanmıyorum."

Yaşar Kemal, siyasi görüşü ile sanatının paralel olduğunu, 'halk ve doğa'ya inandığını, sanatının proletaryanın çıkarlarının emrinde olduğunu dile getirdi.

Kızıl Bayrak

Yaşar Kemal 2 Mart’ta toprağa verilecek

Usta Edebiyatçı Yaşar Kemal 2 Mart’ta Zincirlikuyu’da toprağa verilecek.



İstanbul’da Tedavi Gördüğü İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi’nde hayatını kaybeden usta edebiyatçı Yaşar Kemal, 2 Mart Pazartesi günü toprağa verilecek.

Yapı Kredi Yayınları’ndan yapılan açıklamada; Yaşar Kemal’in Teşvikiye Camii’nde kılınacak öğle namazının ardından   Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verileceği belirtildi.

Saat 15.30'da ise Yaşar Kemal'in ailesinin ve yakınlarının ev sahipliğinde Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'nda veda toplantısı yapılacak.

Kızıl Bayrak

Türkiye insanlarına edebiyatı sevdiren bir edebiyatçı olmanın ötesinde sosyalist bir aydın, bir bilge kişiydi. Onun gibi biri bu ülkeye bir daha gelmez. Bir yıldız daha kaydı aramızdan. Işıklar içinde yatsın.