Güneş aniden kaybolsaydı bizleri neler bekliyor olurdu?
Hasan Aygünoğlu
Yeryüzü'ndeki yaşamın kaynağı Güneş bilinmeyen bir sebepten ötürü birden bire yok olsaydı bizleri neler bekliyor olurdu? İşte Einstein'ın bile üzerinde kafa yorduğu bu sorunun cevabı.
Güneş, tek bir saniye içerisinde tam 100 milyar hidrojen bombasına denk enerji üretebilen ve tam 333.000 Dünya kütlesinde dev bir cisim. Dünya üzerindeki yaşamın hala devam ediyor oluşunu ona borçluyuz. Peki bu koca kütle, bilinmeyen bir sebepten ötürü birden bire yok olsaydı bizleri neler bekliyor olurdu?
Yerçekiminin hızı
İlk bakışta bizler için biraz gülünç görünen bu soru aslında insanlık tarihinin gelmiş geçmiş en büyük bilim insanları Isaac Newton ve Albert Einsteinın bile üzerine kafa yordukları bir gizemmiş. Güneş birden bire kaybolsaydı bunu Dünya üzerindeki bizler ne zaman hissederdik? sorusuna cevap arayan bu iki bilim insanı kütleçekimine getirdikleri iki farklı bakış açısı nedeniyle bu soruyu da farklı yorumlamışlar.
Einsteinın 1915 yılında yayınladığı genel görelilik kuramından önce, yani Newtonun kütleçekim teorilerinin tamamiyle doğru kabul edildiği yıllarda, bilim insanları Güneş tarafından Dünyaya uygulanan kütleçekiminin hiç bekleme olmaksızın aniden hissedildiğini düşünüyorlardı. Yani bu teoriye göre Güneşin birden bire yok olması halinde Dünya da tam olarak aynı saniyede uzayda serbestçe dolanmaya başlamalıydı.
Tabi Newtonun bu kütleçekim teorisini ışığın hızıyla birlikte düşündüğümüzde işler biraz daha garipleşiyor. Zira ışık Newtonun teorisindeki kütleçekim gibi aniden hareket edebilen bir şey değil. Saniyede 300.000 km hızla hareket eden ışığın Yeryüzüne ulaşması da yaklaşık 8 dakika sürüyor. Dolayısıyla Güneş'in birden bire yok olması durumunda bizler yine de tam 8 dakika boyunca hala gökyüzünde aslında var olmayan bir Güneş görmeye devam ediyoruz. Yani Newton bakış açısına göre Güneş yok olur, önce bunu hissederiz, ancak bu durumu gözlerimizle görmemiz yaklaşık 8 dakikamızı alır.
Ancak Einsteinin genel görelilik kuramında da açıkladığı gibi kütleçekimi aslında ani hissedilen bir şey değil. O da ışık gibi tam olarak ışık hızında hareket ediyor. Bir başka deyişle 333.0000 Dünya kütlesindeki Güneş aniden kaybolsa dahi biz tam 8 dakika boyunca bu durumun varlığından haberdar olamıyoruz. Güneş, hala bizi aydınlatmaya ve çekim kuvveti uygulamaya devam ediyor.
Brian Greenin konu üzerine yaptığı küçük açıklamayı aşağıdaki YouTube penceresinden izleyebilirsiniz. Yazının devamındaysa Güneşin yok olduğundan bihaber yaşadığımız bu 8 dakikalık zaman diliminden sonrasını ele alacağız.
Sonsuz Karanlık
Güneşin aniden yok olduğunu hissedemediğimiz bu 8 dakikalık farkındasızlığın ardından artık Dünyayı ve üzerindeki yaşamı bekleyen karanlık gelecek de kendini göstermeye başlıyor. Uzay boşluğunda serbestçe dolanmaya başlayan Dünya, güneş ışığı alamadığı için sonsuz bir karanlığa gömülüyor. SolarCentreın hazırladığı aşağıda görmüş olduğunuz grafikten de anlaşılacağı üzere dokuzuncu dakika itibariyle uydumuz Ayı bile göremez hale geliyoruz. Öyle ki artık gökyüzünde yıldızlardan başka bir şey yok.
Dünyanın sağlam atmosferi bir süreliğine bizleri koruyacak olsa da tabi ortalama sıcaklık değerleri de yavaş yavaş düşmeye başlayacak. İlk birkaç gün çok fazla bir şey hissetmiyoruz, ancak yalnızca iki ay içerisinde ortalama sıcaklık -123 dereceye kadar iniyor. Dört ay sonraysa sıcaklık değerleri -198 dereceyi görüyor. Yani yalnızca bir iki ay içerisinde insanların yüzeyde yaşama şanşları kalmıyor. Sadece bazı büyük ağaçlar ve mikroorganizmalar hayatta kalabiliyorlar.
Güneşsiz geçen birkaç hafta sonunda insanların yaşamaya devam edebilmeleri içinse tek bir çözüm kalıyor: Okyanuslar altında yaşamak. Zira okyanusların en derin bölgeleri hala Dünya çekirdeği tarafından bir nebze olsun ısı alabiliyorlar. Yaşam burada bir süre daha devam edebilir, ancak elbette bu da bizleri kurtarmaya yetmeyecek.
Yalnızca 2 ay içerisinde donmaya başlayan okyanuslar tam 1000 yıl sonundaysa tamamiyle buz kütlelerine dönüşüyorlar. Sıcaklık değelerinin -240 dereceye kadar düştüğü bu noktada artık Dünya atmosferi de tamamiyle çöküyor ve Yeryüzü uzay radyasyonlarına karşı savunmasız kalıyor.
Güneş 5 milyar yıl daha bizimle
Tabi bu yazıda ele aldığımız tüm bu olaylar tamamiyle bilim insanlarının merakları sonucu ortaya çıkmış varsayıma dayalı hayali durumlar. Gerçeğe dönücek olursak yıldızımız Güneşin yaklaşık 5 milyar yıl daha yaşamaya devam edeceğini söyleyebiliriz; ancak yine de muhtemelen bunun 4 milyar yılında insanlık diye bir şey kalmayacak. Zira 1 milyar yıl içerisinde inanılmaz seviyelerde ısınacak olan Güneş, Yeryüzündeki okyanusları kaynama seviyesine kadar ısıtacak ve dolayısıyla Dünya da yaşanılamaz bir hale gelecek. Tabi o zamanları da muhtemelen bizler görmeyeceğiz.
SolarCentre'nin çok güzel bir şekilde hazırladığı grafik:
https://www.donanimhaber.com/uzay/haberleri/Gunes-aniden-kaybolsaydi-bizleri-neler-bekliyor-olurdu.htm