AKP Afrin'e girer mi? -İlker Belek

İktidar çevreleri AKP’nin Suriye’de terörün izini sürdüğünü, gerekli bulursa aynen Cerablus’ta olduğu gibi Afrin’e de gireceğini ileri sürüyorlar. Bu arada AKP Afrin sınırına ciddi askeri yığınak yapıyor.

Oysa hatırlanacağı gibi AKP’nin Cerablus’a girişi, Erdoğan’ın uçak düşürme olayı nedeniyle Putin’den özür dilemesi sonrasında, Rusya’nın onayıyla gerçekleşmişti.

Obama’nın zaten bu işe oluru mevcuttu, ancak koşulu öncelikle Rusya’dan özür dilenmesiydi. O konjonktürde hem Putin hem de Obama Suriye’de IŞİD’ın temizlenmesi konusunda mutabakat sağlamışlardı. AKP’nin Cerablus’a sokulması cihatçılarla savaşmaya razı edilmesi amacını taşıyordu.

Cerablus operasyonunun emperyalistlerin onayıyla gerçekleştiği, daha sonradan El Bab’dan Menbiç’e doğru hareketlenmeye kalktığında önünün Rusya, ABD ve Suriye güçlerince kesilmesinden de ortaya çıktı.

***

Emperyalist sistemdeki hegemonya kriziyle bağlantılı olarak Suriye sahasında bir karışıklık mevcut. Bu en çok da ABD’nin sorunu. Üstelik savaştan söz ediyoruz. Özü zaten karışıklıkla malul. Ancak bütün bunlar emperyalizmin plansız davrandığı anlamına gelmiyor.

ABD’nin de Rusya’nın da gelişigüzel hareket etmedikleri ortada. AKP’nin Suriye’de Sünni bir bölge oluşturma hesabıyla sergilediği hiperaktif tarzın sürekli olarak boşlukta kalmasının nedeni de zaten bu.

Şimdi de geçerli: AKP Suriye’de kendi başına inisiyatif kullanamaz. Mutlaka büyük güçlerden en az birisinin onayını almak zorunda. Bu asgari koşul bile başına büyük dertler açmaya neden olacak bir denklemdir aslında.

***

AKP’nin Afrin’e gözünü dikmiş olmasının nedeni, bu bölgenin YPG’nin elinde bulunması ve Kürtlerin Rojava ile Afrin’i birleştirerek Suriye’nin kuzeyini tamamen kapatma niyetleri. Hatta bunun için ABD’nin oluruna başvurdular bile.

Afrin tarihsel olarak bir Kürt bölgesi. 1980-90’larda PKK etkili olmuş. Hatta yeni bir seçim sisteminin denendiği o yıllarda Suriye meclisine 6 milletvekili göndermiş.

Bu bölgeyi Hatay batıdan, Kilis kuzeyden, AKP’nin kontrolündeki Cerablus ise doğudan çevreliyor. Afrin’in Suriye ile bağlantısı yalnızca güneyden mevcut. Orası da Esad’ın kontrolünde. Yani Afrin şu anda nefes alabiliyorsa bu Esad sayesinde. Harita aşağıda.



İşte şimdi AKP bu güney bağlantısını kesmeye çalışan bir askeri operasyon planlıyor. Bunun için de Cerablus’taki ÖSO kuvvetleriyle hemen batıda yer alan Minnig havaalanı ile Tel Rıfat’ı almayı hedefliyor. Eğer bunu yapabilirse Cerablus ile yine içinde her tür cihatçının fink attığı İdlib’i de birleştirmiş olacak. Bir taşla iki kuş denilebilir.

Buna karşılık Afrin’de YPG’nin 20-25 bin kişilik bir silahlı gücü hareketlendirebileceği belirtiliyor.

***

Anlaşılacağı üzere Afrin Cerablus’tan daha zor konu. Cerablus demografisi Arap idi, Afrin’inki ise Kürt.

AKP’nin kendi başına bu operasyona kalkışması bu nedenle de beklenemez. Bu hafta sonu Almanya’da yapılacak G20 zirvesinde Erdoğan’ın hem Putin hem de Trump ile bu konuyu konuşmayı hedeflediği düşünülmeli.

Nasıl olacak bu iş. ABD Suriye’de Kürtleri kendi kara ordusu haline getirmiş ve devamlı suretle en ağır silahlarla donatıyorken, AKP’nin Afrin’e girmesi mümkün mü?

***

Bu sorunun yanıtı son birkaç aydır Suriye’nin güneyinde yaşananlarda gizli.

ABD bir süredir güneyde ÖSO denetiminde, İsrail ve Ürdün destekli bir bölge oluşturmaya çalışıyor. Buna Rusya ve Esad’ın yanıtı. Bu bölgenin kuzeyinden, Deyrez Zor’un da güneyinden süratle Irak sınırına doğru ilerlemek oldu. ABD buna bir Suriye uçağını düşürerek yanıt verdi. Bu arada da YPG’yi Suriye ordusunun önünü kesmek üzere araya soktu.

Bütün bunlara rağmen Suriye güçleri çok kısa süre içinde Irak sınırına ulaşarak Haşd Şaabi kuvvetleriyle birleşmeyi başararak ABD’nin güneydeki planlarını önemli derecede sekteye uğrattı. Akabinde de yönünü Deyrez Zor’a çevirdi. Aşağıdaki iki harita durumun Şubattan Temmuza nasıl tamamen değiştiğini gösteriyor.





Esad bir taraftan da kuzeyde Menbiç’in hemen güneyinden YPG kuşatması altındaki Rakka’ya doğru ilerliyor. Kısaca, ABD ile Rusya’nın IŞİD hakimiyeti altındaki geniş bölgede karşı karşıya geldikleri anlaşılıyor. Esas karşılaşma Deyrez Zor’da olacak gibi görünüyor.

Zamanında Afrin’deki Kürt güçlerine lojistik ve silah desteği yapan Rusya iken YPG artık Suriye’nin güneyinde cihatçılarla iş çeviren ve Rusya’nın canını yakan ABD’ye tam angaje bir görüntü veriyor.

***

İşte bu gelişmeler çerçevesinde, Rusya’nın YPG’ye had bildirmek için AKP’nin Afrin’e girişinin önünü açabileceği ihtimal dahiline giriyor. Hazır ABD’nin aklı Suriye’nin güneyi ve Kuzey Kore’yle fazlasıyla meşgulken.

Şüphesiz Rusya yalnızca burun sürtmek için iş yapmaz. Rusya’nın planları dahilinde İdlib’teki cihatçıların temizlenmesi de var. Halep’teki cihatçıların geçen sene sonuna doğru AKP’nin kontrolünde nakledildiği İdlib şu anda tam arapsaçı durumunda. Rusya’nın Afrin’de AKP’ye vereceği izin daha sonrasında İdlib’te gerçekleştirilecek operasyona destek koşuluna bağlı olacaktır.

Rusya Kürt demografisine sahip böyle bir bölgenin AKP’nin etkisine girmesinin Suriye genelinde yaratacağı yeni siyasi ve askeri sorunları göze alabilir mi göreceğiz.